Het verhaal rondom luidsprekerkabels dat we onlangs hebben gepubliceerd, heeft best wat losgemaakt. Bij ons, maar ook ontwerpers die naar aanleiding van onze vragen en bevindingen begonnen door te vragen over diverse combinaties en invloeden. Denk aan de invloed van een speaker op de resultaten. Of een combinatie van versterker met speaker. Kortom: nu we de kabels nog hebben liggen… terug naar de meettafel!
We hebben voor de onderstaande test drie versterkers, drie speakers en drie luidsprekerkabels gepakt. De opstelling was gelijk aan die in de luidsprekerkabeltest. Oftewel:
- De Prism dScope III stuurt een sweep in een versterker (via een XLR-kabel deze keer)
- De versterker gaat via de luidsprekerkabel naar een luidspreker
- De luidsprekerterminals zijn aangesloten op de analoge ingang van de Prism dScope III
- De Prism dScope III maakt er een grafiek van
Wat we in de onderstaande metingen hebben vergeleken, is:
- De invloed van luidsprekerkabels op de frequentierespons.
- De invloed van een andere speaker op dat resultaat (ander impedantiegedrag)
- De invloed van een eindversterker op het geheel (geeft een andere versterker, een andere respons?)
- De wisselwerking van kabel, speaker en versterker
Alle metingen
Om u in één overzicht een idee te geven van wat kabels doen op álle versterkers en álle speakers, hebben we alles in één overzicht gezet. Dat is natuurlijk niet lekker te lezen, maar wat we zien is dat de kabels grotendeels dezelfde ‘curve’ blijven volgen. Ongeacht de versterker. Natuurlijk geeft elke speaker een eigen curve, maar u zult verderop zien hoe dat uitpakt.
Yamaha A-S2200
Als we kijken naar alle kabels en speakers op de Yamaha, dan zien we gelijke resultaten als in de grote speakertest: de Shunyata is het meest ‘stabiel’, de Van den Hul heeft meer hoog-extensie en de Supra zit er tussenin. De ‘bult’ bij de bowers is wel opvallend, maar die zien we bij alle versterkers terug. Hij zit ook vroeger dan de ‘hoog-extensie’ van de van den Hul. Kortom: geen grote verrassingen hier. De kabels blijven hun signatuur en karakteristiek behouden, ongeacht de luidspreker.
Bryston PowerPro
De Bryston en Yamaha lijken veel op elkaar als het gaat om respons. De grafieken passen bijna over elkaar heen. De Bryston heft iets hogere piekjes dan de Yamaha, maar het is bijna verwaarloosbaar. We hebben niet A/B naar deze versterkers geluisterd, maar we kunnen ons voorstellen dat ze qua respons zeer vergelijkbaar zijn (niet qua souplesse of imaging, dat zijn andere zaken). Niet geheel verrassend zien we een vergelijkbaar resultaat als bij de Yamaha.
Eigentakt EVAL2 mono
De Eigentakt EVAL2 is een opmerkelijke versterker. Hij trekt – in combinatie met de Shunyata – de Sonus faber praktisch recht. De versterker is behoorlijk immuun voor de speaker, zien we. Knap. Ook hier zien we dezelfde kabelkarakteristieken terug: de Shunyata het meest recht en de Van den Hul iets meer hoog-extensie (al is het minder, omdat de Eigentakt eerder affiltert). De bult bij de Bowers is ook hier opvallend. Die ligt voordat de ‘hoog-extensie’ van de Van den Hul begint.
Overzicht Alle speakers
In deze overzichten ziet u alle metingen per luidspreker. Dat laat goed zien dat de kabelkarakteristieken behouden blijven per versterker op dezelfde speaker. Toegegeven: de Eigentakt laat keer op keer meer hoogdoorloop zien (totdat hij afgefilterd wordt). Echter de curves van de kabels blijven zichtbaar.
Hieronder treft u een paar grafieken waarbij we respons van de drie kabels – op een Bryston ProPower eindversterker – en de impedantie en fase over elkaar heen hebben gelegd. Dat geeft ook wat leuke inzichten. U ziet duidelijk dat als de impedantie en fase stijgen bij de Lumina, de respons in het hoog daalt. Hetzelfde is zichtbaar bij de Teufel Definion 3S… Fase en impdantie stijgen… respons daalt.
NB: de frequentierespons-schaal is relatief. Exports naar Excel vanuit de Prism zijn namelijk wat gek. 1 regel is een halve dB (dus 0,5dB). Ook passen de grafieken niet perfect over elkaar heen, omdat de logaritmische schaal van de Sourcetronic in dit geval afwijkt van die van de Prism (Sourcetronic meet vanaf 20 Hz, Prism standaard vanaf 5 Hz; we gaan niet alles opnieuw meten ;-)). Dit is dus puur ter indicatie.Â
Van den Hul – Inspiration Hybrid
Als we alle versterkers op de Van den Hul per speaker uitfilteren is te zien dat de Eigentakt in het hoog wat anders reageert. Hij trekt het geheel mooier door (rechter). Vanaf 10 KHz en naar beneden is het redelijk gelijk. Daar volgen de versterkers gewoon elkaar. De enige speaker die hier afwijkt – door de ‘bump’ in het hoog – is de Bowers & Wilkins 702.
Supra Sword 3
We zien een gelijk gedrag bij de Supra. De effecten van de versterkers zijn zichtbaar. Vooral bij de Eigentakt die anders reageert vanaf 10 kHz. Wederom bij de Bowers & Wilkins is het gedrag nét even anders. Het patroon in het hoog is Ãetsje anders bij de Van den Hul. De Supra piekt daar meer, wat verrassend is. Maar wellicht ook wel verklaarbaar als we nog dieper duiken. De Van den Hul is wat ‘smoother’ bij de Bowers dan de Supra (de VdH heeft een lagere impedantie…?).
Shunyata Venom X
De Shunyata lijkt wel een correctiefilter als we de grafieken bekijken. Vrijwel alles is praktisch recht als we het vergelijken met de andere twee. Wat Shunyata precies doet, weten we nog steeds niet. Maar het is wel bijzonder. Zelfs versterkerinvloeden zijn minder. Ja: we zien Ãets meer hoog bij de Eigentakt, maar niet zo schokkend als bij de andere kabels. De ‘Bowers bump’ is echter ook bij de Shunyata zichtbaar. Dat zit gewoon in de karakteristiek van de 702.
Conclusie
Heeft een versterker invloed op een speaker? Ja. 100%. Echter iets minder dan we dachten. De Eigentakt heeft zichtbaar en meetbaar meer grip op de speaker dan de beide klasse AB-versterkers. We hebben niet alle versterkers geprobeerd, dus zie dit niet als iets absoluuts. In deze test met deze versterkers en speakers hebben we dat gezien.
Hebben kabels invloed op de frequentierespons? Ja. Ook dat is zichtbaar en meetbaar. Met name de Shunyata wijkt af in positieve zin. En dat doet deze kabel in alle gevallen. Uw auteur vindt dat het gewoon wel bewezen is dat een kabel invloed heeft. Het in onze tests om waarden van soms wel 0,5 dB. Dat is hoorbaar. Is het een serieuze investering waard? Dat laten we bij u.
Verschillen de resultaten als we speakers wisselen? Ja en Nee. De responsmeting verandert natuurlijk, maar de kabelinvloeden blijven in de meeste gevallen relatief gelijk. De Bowers 702 reageert wel iets anders in het hooggebied als we kijken naar de Supra en Van den Hul. Maar de Shunyata is wederom vrij constant. Bij de Sonus Faber en Teufel zijn de effecten voorspelbaar gebleken.
Zou je de resultaten van de metingen nu ook kunnen vertalen naar wat de invloed is op de sq. want daar gaat het uiteindelijk om
Goede vraag! Nee en ja. Geluidskwaliteit is een subjectief begrip. Er zijn aspecten waarmee je geluidskwaliteit kan beschrijven en je hoort / leest onze bevindingen op die aspecten. Maar of het geheel dan ook naar jouw genoegen is, dat is niet te voorspellen.
Sommige aspecten zijn terug te herleiden naar de metingen. Of beter, op basis van de metingen denk ik dat je redelijk kan voorspellen hoe de balans tussen hoog en laag is. Of een speaker kabel isolatie heeft of niet is iets wat je ook hoort in het hoog (althans, dat vind ik). Maar je kan de manier waarop het stereobeeld geprojecteerd wordt niet uit metingen afleiden. Je kan de nadruk op ritmiek, bijvoorbeeld, ook niet direct afleiden uit de metingen.
Wat je wel terugziet is dat een kabel die op veel aspecten ‘in balans’ meet ook zo klinkt. Dat is niet spectaculair in de zin dat als je zo’n kabel aansluit je uit je stoel geblazen wordt, maar het klinkt alsof alle puzzelstukjes precies op hun plek vallen.