Laten we vooraf even stellen dat deze aflevering niet bedoeld is voor mensen die op zoek zijn naar een hobby-element. Wij gaan hier in op de verschillen tussen passieve en actieve luidsprekers. En de diverse benaderingen bij een actieve luidspreker. Denk aan een powered speaker, een filter in actieve elementen of een DSP-oplossing.
Als we heel droog kijken naar een passieve of actieve benadering, dan is het een no-brainer om voor actief te gaan. Bij een passieve luidspreker kunnen ongelooflijk veel elementen roet in het eten gooien. In feite span je het paard achter de wagen.
Waarom zouden we een full-range muzieksignaal naar een eindversterker sturen om het vervolgens door een filter gooien die het verdeelt over de units? Het is natuurlijk veel slimmer om vóóraf te filteren en de aparte versterkers alleen de bandbreedte te voeden die ze moeten versterken voor de unit die zij aansturen. Er is dan een betere scheiding van de signalen, lagere vervorming én de versterker kan precies op maat worden gemaakt voor de bandbreedte waarin het optimaal moet functioneren.
Ook is het bij een actieve luidspreker mogelijk om met actieve componenten te filteren óf het door een DSP te laten doen. Met actieve componenten bedoelen we naast weerstanden en condensators ook op-amps. diodes en LED’s bijvoorbeeld. Het voordeel is dat je het signaal steiler kan filteren én helemaal kan controleren. Het nadeel is dat het resultaat zeer afhankelijk is van de componentkeuze.
Wij gaan vooral in op de voordelen van filteren met een DSP.
Luister en bekijk deze aflevering
Alles op maat
Bij een passieve luidspreker moet een fabrikant in feite rekening houden met variabelen die hij niet kent. Wat voor versterker gaat de klant gebruiken? Een buis? Transistor? Klasse A, AB, D… Hoeveel controle is er? Allemaal zaken die invloed hebben op het resultaat. Het is een onmogelijke taak voor een fabrikant om een speaker te maken die overal goed op matcht. Kortom: hij moet concessies doen.
Nu zal een fabrikant daarom zelf ook keuzes maken op gebied van aanstuurbaarheid, rendement, etc. Niet voor niets zijn er speakers met hoog en laag rendement. En 1e order, 2e order, 3e order filters, etc. Kortom: het ontwerp is geoptimaliseerd voor een bepaald type versterker. In ieder geval voor een buis of transistor. En in zekere zin voor een versterker met focus op stroom- of spanningslevering.
Bij een actief ontwerp heeft een fabrikant alles in de hand. Van units tot kast, filtering en versterking. Dat heeft absoluut voordelen, want door alles op elkaar af te stemmen is een optimaal resultaat te realiseren. Om maar één ding te noemen: de fabrikant weet per unit wat het optimale werkingsgebied is en kan daar de filters heel precies op aanpassen… ook als dit consequenties heeft voor de versterking. Immers: ook daar heeft hij controle over.
De versterking kan daarbij per unit geoptimaliseerd worden. We zien daarom steeds vaker een mix van klasse D en klasse AB waarbij de klasse D op het laag wordt gezet en klasse AB op het midden en hoog.
Door dit over te laten aan de fabrikant wordt u een zoektocht naar een goede match bespaard en weet u in feite al dat alles lekker samenwerkt. Dat geeft een ‘gewone consument’ erg veel rust.
Filtering
Over filters gesproken: wij schatten in dat vooral hier het grootste voordeel zit. Door zowel heel precies te filteren en dit gefilterde signaal naar de diverse versterkers te sturen, is een veel schoner resultaat te bereiken.
Immers: bij binnenkomst wordt direct het signaal opgesplitst – actief of met een DSP – en dat gefilterde signaal gaat naar de versterkers. De reacties van de versterkers op de units blijven binnen hun eigen gebied en kunnen niet andere frequentiespectra beïnvloeden zoals bij een passief systeem.
Het zal u niet ontgaan zijn dat bi-wiring – of beter nog: bi-amping – een schoner resultaat geeft. Moet u zich voorstellen dat ook nog eens elke versterker alleen maar zijn eigen spectrum hoeft te versterken…
DSP filtering
In een eerdere aflevering hebben we uitgelegd dat een steiler filter in feite beter is, omdat er minder overlap is én dat we dan heel precies het optimale werkingsgebied van een unit kunnen aansturen.
Nu is een heel steil filter ongekend complex om te realiseren met passieve componenten. Ook een actief filter is dan nog steeds niet heilig. Met een DSP is het al beter te doen, al is ook dat geen sinecure hebben we begrepen van diverse fabrikanten. Want zowel analoog als digitaal hebben hun eigen uitdagingen.
De uitdaging bij digitaal zit hem natuurlijk in het strak klokken van het signaal – het moet immers een keer naar analoog en dan is accurate timing cruciaal.
Maar behalve dat ook in pre- en post ringing die onder controle moet blijven; effecten die optreden als een digitaal signaal wordt gefilterd. Post- en pre-ringing zijn eg goed hoorbaar als het niet goed onder controle is; iets wat hoorbaar is bij oudere converters.
Wat de iets meer geavanceerde actieve speakers met DSP filters óók kunnen is compensatie voor impulsgedrag. De fabrikant kent de kenmerken van de speaker en kan voor eventuele onvolkomenheden compenseren.
Nu is dat altijd een vrij gevaarlijk ‘double edged sword’, want je wil niet te veel gaan klooien, omdat het dan snel te levenloos en onnatuurlijk wordt. Het vinden van de juiste balans is de sleutel tot een muzikaal eindproduct.
Toch over de hobby
Goed… een actieve speaker heeft dus eigenlijk alleen maar voordelen. Technisch gezien dan. En dat heeft als resultaat dat een actief systeem van bijvoorbeeld 10.000 euro eigenlijk niet voorbij te streven is door een passief systeem van 10.000 euro. De integratie bij een actief systeem is gewoon beter. Daarbij moet bij een passief systeem een fabrikant ook nog een kastje om de versterker heen maken, wat ook weer geld kost. En dan nog kabels… et cetera. Kortom: er komen veel kosten bij, wat ten koste gaat van het overall kwaliteitsplaatje.
Maar ja: wij liefhebbers zijn niet altijd rationeel bezig. En dat maakt het dat er nog steeds legio passieve speakers worden gemaakt. Meer dan actieve modellen. Mede vanwege het feit dat er héél erg veel liefhebbers zijn met een bestaand systeem die een upgrade willen maken. Kortom: een interessante markt om te bedienen. En het is een markt met liefhebbers ook vooral bezig is met een hobby.
Een paar smaakjes
Er zijn nog wat andere actieve opties. Eentje is een beetje een ‘cheat’, namelijk de powered speaker. In feite wordt er gewoon een vesterker ingebouwd die vervolgens door het filter heen speelt. Niet écht actief dus. Maar we noemen het in de volksmond wel actief. Het enige voordeel hier is dat er geen luidsprekerkabel nodig is. En geen kastje om de versterker. Meer kostenbesparing dan écht een betere technische benadering.
En dan is er nog en soort van hybride oplossing die we niet vaak zien. Wel in de PA-wereld overigens. In dit geval wordt de filtering gedaan in de eindversterker en wordt de luidspreker vervolgens vanuit meerdere versterkers aangestuurd. Denk aan bi-amping, tri-amping. Linn heeft dit wel gedaan. En NAIM kan dit ook met bijvoorbeeld Kudos. Een flexibel systeem waarbij de gebruiker later dus de voordelen van actief kan toepassen, al blijft wel de stapel versterkers staan… toch nog een stukje hobbybehoud wellicht?
Afrondend
We hopen dat u dit een interessante aflevering vond. Een aflevering waarbij we de verschillen tussen actief en passief hebben toegelicht en vooral in zijn gegaan op de voordelen van actief.
Vindt dit soort content interessant en wilt u ons graag steunen? Dat kan via Patreon. Alvast hartelijk dank en tot de volgende aflevering!
Hoi Yung, je zegt dat het dus afhangt van de speaker die is beluisterd, maar het mooie van het experiment van Helios is dat dezelfde speaker actief en passief is aangestuurd en dat de meerderheid van luisteraars de voorkeur geeft aan het passieve systeem, dat is heel goed verifieerbaar, want dat is gewoon vastgesteld. Dat jou systeem van quested fantastisch klinkt, daar twijfel ik geen moment aan, maar dat is geen argument om te zeggen dat de keuze voor een actief systeem een no brainer is, dat vind ik nogal ver gaan. Het maakt niet uit wat een reviewer zegt, uiteindelijk moet je vertrouwen op je oren. Als je zegt dat het een kwestie is van smaak, dat was precies mijn punt, dan zijn we het daarover eens, maar voordat ik overstap op een actief systeem ga ik nog eens heel veel en heel goed luisteren! En natuurlijk blijf ik volgen wat de heren van Alpha audio daarover schrijven.
leuk en leerzaam artikel, heb nog wel wat vragen: 1) theoretisch kloppen alle argumenten voor een actief systeem natuurlijk (ik miste trouwens nog een argument: een passief filter werkt verschillend bij verschillende belasting, dus het is onmogelijk om het filter hetzelfde te laten werken bij elk volume), maar hoe kan het dan dat de gemiddelde luisteraar toch voorkeur heeft voor een passief systeem (zoals onderzocht door Helios op DAE, en ik ervaar dit zelf ook bij de systemen die ik tot nu toe heb beluisterd)? Zou het misschien komen omdat we inmiddels zo’n hoog niveau hebben bereikt dat het meer een kwestie is van smaak of dat de keuze voor goede componenten belangrijker is dan het systeem? 2) argument voor hoeveelheid kabels zie ik niet, stel je hebt een geïntegreerde versterker met een passieve luidspreker, dan heb je 1 netsnoer twee LS kabels, dat valt reuze mee, ik kan actieve systemen bedenken met meer kabels. 3) de hoeveelheid componenten binnen een actief systeem, stel je hebt een drieweg speaker en een DSP filter, dan heb je volgens mij ook drie DAC’s en drie versterkers, zijn die allemaal van net zo’n goede kwaliteit als een losse dac en losse versterker in een passief systeem, daar hangt dan toch ook 3x een prijskaartje aan zou je denken? en worden die allemaal gevoed door dezelfde voeding? Ik weet niet of dat zo is, maar het is toch algemeen bekend dat je het beste iedere component van een aparte voeding kunt voorzien?
Uw vraag is waarom de meerderheid van de audioconsumenten nog steeds een traditioneel systeem met losse componenten prefereert boven een actief systeem.
Het antwoord is dat actieve luidsprekers de audiohobby grotendeels overbodig maken. Niet meer het eindeloze wisselen van componenten, kabels, voedingen, filters, supertweeter erbij, ernaast, ondersteboven.
Een van de mooiste audiosets vinden wij op de redactie de Grimm LS1be in combinatie met de MU1 als bron. Lees de reviews maar na. Het nadeel? We kunnen op deze set maar weinig aanpassen, behalve de muziekkeuze.
Hoi Yung, dank voor je antwoord, maar dit is niet helemaal wat ik bedoel. Helios heeft op DAE de ATC scm 40 zowel passief als actief laten luisteren, en een meerderheid van luisteraars prefereert de klank van het passieve systeem (wsch iets warmer, maar iets minder detail, ik kan dit niet beoordelen want ik was er niet bij, maar dit is wel mijn eigen ervaring met andere systemen die ik heb beluisterd). Dus het is niet alleen de hobby en gepiel met kabels en upgrades, wat natuurlijk ook heel leuk is, maar het is toch ook wel degelijk dat de klank van een passief systeem dat gemiddeld als aangenamer wordt ervaren. groet Arno
‘gemiddeld als aangenamer wordt ervaren’ is een niet verifieerbare kwalitificatie.
Ik heb actieve speakers van Quested en zonder uitzondering vinden mensen die hier muziek over horen spelen dit uitzonderlijk goed. De korte signaalwegen en de coherentie in bekabeling, gebruikte componenten spelen hier een rol. Het is al op elkaar afgestemd en gekalibreerd zoals de ontwerper het heeft bedacht.
Het hangt dus af van de actieve speaker die is beluisterd. Ik deel uw conclusie in ieder geval niet en dat is een kwestie van smaak waarover nu eenmaal niet te twisten valt.
Je kan dit ook andersom redeneren… Een passief systeem is vaak juist complex met losse componenten en talloze kabels. Actief is veelal eenvoudiger van opzet. Daarbij is de luidspreker als één geheel ontworpen met de versterking. Dus geen gezeur met matchen en kabels zoeken.
Van “vroeger” weet ik dat actieve luidsprekers ingebouwde eindversterkers hadden. Als ik zo op internet kijk, hebben actieve luidsprekers tegenwoordig ingebouwde versterkers.
En wat ik zie, zijn er nog weinig bedrade actieve luidsprekers. Klopt dat?
We houden geen statistieken bij, dus jouw vermoeden is even goed als ons vermoeden.
De meeste actieve speakers die wireless zijn hebben ook een bedrade optie, bijvoorbeeld via XLR.
Mijn vraag is of er nog actieve luidsprekers worden gemaakt met alleen een ingebouwde eindversterker?
ATC SCM40A
ATC, PMC, Genelec, Dynaudio Pro, PSI… En nog veel meer. Zoek niet alleen binnen consumenten hifi… Check ook pro Audio.
Dag Jaap,
Mooi en duidelijk overzicht, ook wat betreft actief filteren!
Rest mij nog een vraagje waaronder je de actieve crossovers of filters zou catalogeren van Exposure Hifi namelijk de VXN 2weg en 3weg ?
Ik vermoed dat de werking gelijkaardig is aan deze van Linn maar interessanter van prijs.
Wat heb je juist nodig van toestellen als je bijvoorbeeld de VXN 3weg wil inzetten en moeten de speakers dan ook aansluitingen hebben voor hoog, midden, laag (6 aansluitingen) zoals Linn speakers die zelfs 8 aansluitingen hebben? Moet je dan ook een aangepaste versterker
hiervoor hebben met verschillende speakeraansluitingen voor laag, midden hoog, …?
Ik vermoed van wel.
Een test of review van van deze actieve crossovers van Exposure zou het kwaliteitsverschil tussen actieve en passieve filtering kunnen aantonen of bevestigen!
Lijkt mij zeer interessant 🙂
Groeten
Bart
Ik ken die producten helaas niet. Dus kan er weinig van zeggen.
De term hanteer jezelf in je artikel en je omschrijving is simpel een versterker in de speaker. Mijn vraag is, zie je verschillen in de diverse actieve speakers of beschouw je alle actieve speakers als simpelweg een in de speaker ingebouwde versterker (in jouw woorden een ‘cheat’)?
Er zijn zeker verschillen in implementatie. Zoals beschreven in het artikel. Een ‘powered speaker’ waarbij de versterker gewoon is ingebouwd mist een deel van de voordelen. Met name het voordeel dat de versterker alleen wordt ingezet voor een deel van het frequentie spectrum.
Helder! Dank voor je toelichting. Heb je wat (merk/type) suggesties mbt ‘goed geïmplementeerde’ actieve speakers?
Zie onze review categorie ‘actieve speakers’: https://www.alpha-audio.net/nl/hi-fi-nl/luidsprekers/actief/
Het zijn er nogal wat.
Verhelderende uitleg en daar ik zelf voor de keuze tussen actief en passief sta ben ik vooral geïnteresseerd in het herkennen van de ‘cheat’ in actieve speakers. Zou je daar iets meer over kunnen schrijven? En zou je een aantal (boekenplank) goede actieve speakers kunnen noemen.
Wat bedoel je met cheat?