Samen met Sander van der Heide – Mastering Engineer bij Wisseloord Studio’s – en Grimm Audio heeft Chattelin Audio Systems een avond georganiseerd rondom loudness en Mastering anno 2017. Er komt heel wat kijken bij het goed masteren van een album. En wie kan dit beter uitleggen dan Sander van der Heide?
De avond is nog jong als ongeveer 25 liefhebbers Chattelin in Den Haag binnen lopen. Er staat wat te eten, wat te drinken en natuurlijk… zijn er genoeg liefhebbers om mee te kletsen over de hobby. En er zijn wat interessante fabrikanten aanwezig om een wat dieper gesprek mee aan te knopen. Denk aan Eelco Grimm en de heren van Didit Audio. Jazeker: bekend van de DAC 212 die inmiddels grof is verbeterd ten opzichte van zijn voorganger. Reden genoeg om er weer eens naar te gaan kijken.
Mastering en Loudness
Mastering is een kunst. Een kunst die lang niet iedereen bezit. Goed masteren vereist gevoel met de muziek. Met de muzikanten en met het publiek. Helaas is het ook zo dat de diverse platforms en kanalen een andere master eisen. Radio vereist een andere balans dan Tidal, Qobuz of een CD. Laat staan vinyl.
Sander laat de verschillen horen met treffende voorbeelden. Denk aan Ilse de Lange, Blof en Coldplay. “Vroeger maakten we twee masters: een voor cd en één voor vinyl. Nu moeten we er talloze maken. Een master voor cd, vinyl, Spotify, Tidal… radiokanalen, etc”. Vergeet dus niet als u naar een nummer luistert dat dit een heel andere sound kan zijn op een ander medium. Het is een gekke wereld. Met name radio verlang enorme dynamische compressie en eq’ing. In feite maken ze daarmee de muziek compleet kapot. Zonde.
Lufs
Gelukkig zijn er ook positieve ontwikkelingen, want zowel Spotify als Tidal hebben al slimme normalisatie doorgevoerd. Hun standaard is nu -14 lufs, wat het zinloos maakt een album compleet plat te masteren. Dit moet – hopelijk – rap een einde maken aan de loudness-war die nu heerst. Alles moet luider en luider. Puur om op te vallen. Het resultaat: alles is even hard en even kapotgemaakt. En daar heeft niemand wat aan.
Compressie en watermarks
Een leuk extraatje op deze avond is dat Sander ook laat horen wat compressie doet. Immers: als we comprimeren naar 320 kbps (kilobit per seconde, dus 1/4 van de cd-resolutie), moet er wat weggegooid worden, toch? Jazeker. En dat is hoorbaar te maken door de twee files over elkaar heen te leggen in tegenfase. Immers: dan zou er stilte over moeten blijven als ze gelijk zijn. Maar dat zijn ze niet. Het verschil tussen die twee is wat er weg is gegooid.
Schokkend genoeg is soms ook een verschil te meten bij lossless files van Tidal en Qobuz. Wat blijkt; Universal voegt een watermerk toe aan zijn files (hier hebben we eerder over geschreven). En dat is hoorbaar in een vreemd borrelend-achtig geluid. Met name constante tonen dwarrelen’ een beetje. En ook dat heeft Sander laten horen op deze avond. Hmmm… jammer, Universal.
De avond ging lang door. Tot na 01:00 zelfs. Dat heb je met vak-idioten. Zeker bij onderwerpen als dit met treffende voorbeelden (die we niet kunnen laten horen vanwege rechten). Maar hebt u de kans om iets als dit bij te wonen? DOEN! Zeer leerzaam én gezellig.
Jaap bedankt voor je registratie en Sander voor het uitgebreide en heldere verhaal. Peter cs bedankt voor de organisatie.
Aan ons de uitdaging om de gemasterde muziek zo optimaal mogelijk weer te geven.
Groet,
Alex
A10Audio
Graag gedaan Alex! Was een mooie avond!
En ja… aan de specialisten om een mooie set samen te stellen! Ieder zijn vak! :-).
Watermerken en platenmaatschapijen.
Zo heb ik altijd ervaren dat de artiesten bij CBS, Epic, en Columbia records altijd vol naar voren spoten.
Handig vooral voor het publiek dat op mindere audio-installaties muziek afspeeld.
Poligram en EMI waren vooral de wat neutralere platenmaatschappijen met mastering dat dus al veel geschikter is voor de muziekliefhebbers die op de betere audio hun muziek luisteren. Poligram is inmiddels opgegaan in Universal dat hier bij dit artikel ter sprake is gekomen.
Wie kent deze platenmaatschappij nou niet, Phonogram dat ondermeer het Vertigo label voerde met onder andere de band de Dire Straights onder contract. Bij deze speler gold, de beste opname zonder overmixing, en de realiteit van geluid zo dicht mogelijk benaderen en op een geluidsdrager zetten.
We hebben dit vooral op audioshows in het verleden kunnen horen. In iedergeval niet zo dik en overdynamisch als bij de platenmaatschapijen die nu vallen onder het Sony music entertainment label.
Wat een interessant verhaal, en lekker enthousiast gebracht.
Dank A-U voor dit prachtig audio-college.
Gr.Paul
Dag Paul!
Heel erg graag gedaan!