ACHTERGROND – High Res begint langzaam maar zeker in te burgeren. Nu is het wel nog zo dat alleen ‘freaks’ ermee bezig zijn. Echter is het niet langer zo dat niche-labels high-res versies uitbrengen. Steeds vaker komt ook populaire muziek in high-res uit. Een goede zaak, want alleen op die manier zal ook de jeugd ermee aan de slag gaan. Sony ziet dit (gelukkig) ook in en toont zijn gloednieuwe lijn van high-res producten. En waar kan dat beter dan in de Wisseloord Studio’s!
Sony is van plan om High-res breed te omarmen. Niet alleen is er de ES-lijn waarbij er een speler en versterker beschikbaar is (2000 euro per stuk), maar ook minder prijzige modellen. Denk aan de alles-in-één optie: de HAP-S1 met ingebouwde harde schijf en versterker (80 watt per kanaal) en eventueel speakers. Prijs zo ongeveer 1000 euro voor de speler zonder speakers.
Ook is er nog een usb-dac met versterker: de UDA-1 USB. Deze dac beschikt over 40 watt per kanaal en kan uiteraard 24 bit-materiaal verwerken. Ook hier zijn speakers bij te koop. De UDA-1 kost ongeveer 800 euro.
DSD
Het sleutelwoord voor Sony bij alle producten die binnen de ‘High-Res’-lijn vallen is DSD. Dat is ook niet gek, want het is deels Sony’s formaat. En hoewel het nooit echt is aangeslagen, is het wel een prachtige manier om digitaal op te nemen en weer te geven. Dit 1-bit formaat met een standaard samplingrate van 2,8 Mhz is online verkrijgbaar, maar is nog wel bijzonder niche. Er zijn ook zogenaamde double DSD opnames te krijgen met een samplingfrequentie van 5,6 MHz; ook wel DSD 128 genoemd.
Een foeftje wat de HAP-Z1ES speler kan toepassen, is DSD remastering. De speler resampled alles intern naar DSD wat moet zorgen voor een mooiere weergave van het materiaal. Hoewel het hoorbaar is tijdens de demo, weten we niet echt zeker of het nu beter is dan het origineel. Wel is het zo dat het ook niet slechter is. Daarbij is het – gelukkig – in- en uitschakelbaar. U kunt dus zelf kiezen of u het gebruikt of niet.
Streaming
Nu zijn we bij Alpha Audio redelijk overtuigt van de meerwaarde van High Res. Natuurlijk zijn er gevallen waarbij het geen meerwaarde biedt, maar doorgaans kunnen we stellen dat een 24 bit / 96 kHz opname beter klinkt dan een variant in 16 bit / 44,1 kHz. Er vanuit gaande dat dezelfde mastertape is gebruikt en dezelfde man achter de knoppen heeft gezeten.
Ook zijn we fan van centrale opslag om de data vanaf te pukken. Het maakt het simpelweg gemakkelijker om muziek overal in huis te kunnen spelen. En wellicht zelfs op vakantie te kunnen gebruiken. Helaas heeft Sony zijn vlaggenschip nog niet voorzien van deze mogelijkheid. De HAP-Z1ES heeft een netwerk-aansluiting en is voorzien van een synchronisatie-mogelijkheid, maar direct streamen kan nog niet. Eric Kingdon (mede ontwerper van het apparaat) laat weten dat ze er ‘serieus naar aan het kijken zijn’. Laten we hopen dat het snel toegevoegd wordt, want deze speler speelt op een behoorlijk serieus niveau en is prijstechnisch zonder meer interessant.
Wisseloord
Een leuk onderdeel van deze dag is natuurlijk een kijkje in de keuken van Wisseloord. Wat een prachtige plek om rond te lopen zeg. Waanzinnige apparatuur, bevlogen mensen – denk aan Sander van der Heide en Darcy Proper, en niet te vergeten: Rob Sassen die de rondleiding heeft gegeven – en natuurlijk de demo’s van multi channel high-res. Onder meer een klassiek stuk van 2L wat Darcy heeft laten horen. Toch fascinerend om te horen dat ze ook zeer veel respect tonen voor collega’s. En terecht. De opname van 2L is echt bizar goed.
Maar ook werk van Porcupine Tree is voorbij gekomen. Een multi channel 24 bit / 88,2 kHz opname van The Incident. Prachtig om te horen. Rauw, puur, vrij van korrel en enorm open. Een opname die we zelf ook wel gebruiken, alleen dan in stereo. Eenmaal in multi-channel gehoord, is het wel lastig om nog terug te gaan naar stereo.
Het is mooi om de technici te horen praten over high-res. Zij zijn volledig overtuigd van het nut en de meerwaarde. Niet goed: ze spelen daar met apparatuur waarop direct duidelijk is wat de meerwaarde is. De gehele keten is zo kritisch dat de beperkingen van de cd-standaard (redbook) goed hoorbaar zijn. Denk aan dynamiek, ruisvloer, harde filtering na 20 kHz, et cetera. De vrijheid bij High-Res is groter. En dat uit zich in beter bronmateriaal voor de consument. En willen we dat niet allemaal?
Wachten?
Hoe lang moeten we nu gaan wachten op al dit moois? De apparatuur die we vandaag van Sony hebben gezien, is er al. Het zijn interessante producten met een prima prijs. Wij vinden natuurlijk de ES-lijn het meest interessant, maar ook de dac en alles-in-één speler is een prima keuze voor de kinderen, werkkamer of mensen met een minder diepe portemonnee. Daarbij komt: niet iedereen heeft 4000 euro over voor een set zonder speakers en kabels.
High-res bronmateriaal is er al. We hoorden dat er al veel in 24 bit / 96 kHz en zelfs DSD wordt gedaan. Ook veel analoge masters worden door studio’s nu omgezet naar 24 bit / 192 kHz. Kortom: er komt meer en meer beschikbaar. Nu de vraag waar het allemaal te koop is. We hebben al een lijstje van High-Res Shops online partijen online staan.
Een prachtig apparaat die Speler Hap-Z 1ES van Sony, maar waar blijven die DSD downloads van Sony?
Af en toe duiken er een paar op van het Sony label bij vooral Amerikaanse download sites, maar ook daar is het nog uiterst mager.
Ook zal het tijd worden voor Europese consumenten dat er download sites komen zoals die in Amerika al langere tijd actief zijn zoals HD tracks en Super Hirez van Acoustic Sounds.
De schaarse sites in Europa bieden vooral muziek aan in FLAC formaat, terwijl die ( van oorsprong analoge ) albums reeds in DSD elders verkrijgraar zijn, maar helaas niet toegankelijk zijn voor Europese consumenten.
Nu kan men denken dat we dan over een paar jaar alsnog dezelfde albums in DSD gaan kopen, maar daar zullen de meeste echte muziekliefhebbers niet meer in trappen, en kopen we liever een mooie vinyl LP.
Wel raar dat Nederland zo groot was tijdens het CD tijdperk, nu er een nieuw tijdperk is aangebroken Nederland en Europa zo ver achterloopt.
Sony Music Nederland kon zelf helemaal geen antwoord geven wat de plannen zijn, en verwijst je door, wat aangeeft dat er nog geen duidelijke lijn bij die firma over High res en DSD is, heel jammer want op gebied van de hard ware leveren ze topprestaties.
Beste Herbert,
Dat is een goed punt… Het is echter wel een kip / ei verhaal. Nu zijn de dacs en de afspreelsoftware er… De DSD-downloads komen wel, heb ik het gevoel. Want als internet één ding goed doet, is het de grenzen weghalen. Dat zie je bij steeds meer services al gebeuren. Geef het nog even. Feit is wel: het is irritant!
Wauw. ProTools met PrismSound AD / DA converters.
Beter kun je het niet wensen.
Dag Marco,
Ja, mooi spul! Klinkt ook zeker niet verkeerd daar!
Hallo Jaap,
Leuk stuk, en zal zeker indrukwekkend zijn geweest zijn om in Wisseloord een keer te kijken. Maar…
“Denk aan dynamiek” – Welk muziek maakt gebruik van deze dynamiek?
“ruisvloer” – Met 16 bit op luister niveau (dus geen niveau waarbij je binnen 30sec doof bent) is deze onhoorbaar.
Met 24 bit kun je onder de thermische (geluid wat weerstanden maken) ruis komen, als we dat al konden halen. Top…
“harde filtering na 20 kHz” – Gelukkig kan een mens deze niet horen.
“et cetera.” – Nu ben ik wel benieuwd. 🙂
Ik zou het al op prijs stellen als meer bronmateriaal de 16 bit / 44.1 kHz zou benutten.
(En niet plat tegen de laatste 8 bitjes werd gemasterd)
Maar in deze wereld van meer is beter (dus vergeet vooral niet te laten ‘zien’ dat het Hi-Res is) zal het wel gewillig aftrek hebben.
Mooi en goed om te zien die Wisseloord studio’s.
En opzich prima dat Sony nu ook best knappe hardware maakt om de ‘HRA’ te kunnen opslaan & afspelen zonder ‘computer gedoe’. 😉
Nou was een tijdje geleden op het WhatHifi-forum een vraag gesteld door de redactie aan de gebruikers om met vragen te komen die gesteld konden worden door de redactie aan Sony tijdens een demo van deze nieuwe apparaten.
En het grappige was dat vele eigenlijk meer wilden weten of Sony-Music nu eens meer nieuwe muziek als HiRes gaat uitbrengen en dan ook graag zonder ‘loudnesswar’ toestanden.
Bleek dus later dat de redactie daar geen antwoord op kon krijgen want Sony sprak liever over hun nieuwe speeltjes.
Logisch ook wel weer, maar toch.
Het 1 gaat echt niet zonder het ander. (maar dat weten ze bij Wisseloord uiteraard ook wel)
Ik kan je garanderen dat er over een tijdje véél meer High-Res gaat uitkomen. Nagenoeg alles wordt nu al opgeslagen in 24 / 96 of zelfs 24 / 192 (met name nieuwste opnames en oude transfers van master-tape). Het is een kwestie van tijd voordat al die content vrij gaat komen.
Da’s heel fijn. Maar er is helaas nog wel wat werk te doen qua openheid omtrent de herkomst van de 24bit files en/of er (nogsteeds) DR-compressie toegepast is.
Niet dat de ‘gewone’ consument daar weet van heeft, maar als je dus weer eens een album kan kopen>downloaden die je eventueel al hebt op 2 andere formaten en de HiRes uitvoering blijkt niets beters te zijn en toch hangt er een hoog prijskaartje aan dan heb je ook als liefhebber/hobbyist zoiets van “laat maar”.
Hetzelfde geldt eigenlijk ook voor nieuwe albums.
Het is ook goed dat websites als Audiostream, WhatHifi etc., en jazeker ook Alpha, hierover goed blijven berichten om de platenindustrie wakker te houden met wat de consumerende muziek-liefhebbers bezighoud.
(en da’s meer dan wat er op grote award-shows te horen&zien is)
Toevallig net nieuw artikel hierover…
http://www.whathifi.com/blog/high-res-audio-the-science-behind-the-numbers
Wat zijn de foto’s goed gelukt zeg, ondanks het weinige licht dat er was. Leuk verslag en super dat je erbij was!
Hey Sander. Was prachtig om bij te zijn. Leuke blik in de keuken van Wisseloord! Bijzonder leerzaam en leuk te zien hoe jullie daar werken!