De Lezersvraag – Welke kabel moet ik kopen?

Inleiding

We krijgen veel vragen bij Alpha Audio. Ofwel via mail, ofwel via de reactiemogelijkheid en het forum. Hartstikke mooi natuurlijk, want zo weten we wat er speelt onder de lezers! Dus blijf vooral vragen stellen: daar zijn we voor. Deze keer pakken we de kabelkwestie aan! 

Hifi is een mooie hobby. Een hobby waarbij verrassend veel kennis nodig is. Ga maar eens na: akoestiek, psychoakoestiek, elektrotechniek, mechanica, digitale overdracht… pc’s… In feite komt alles samen in één hobby. En dat maakt het pittig om alles goed te doen. Het is dus niet gek dat fabrikanten specialiseren.

Signalen overdragen

Tenzij u naar een all-in-one speaker met een accu luistert, zijn er kabels nodig om signalen van het ene component naar het andere over te dragen. Die signalen kunnen analoog van aard zijn, of digitaal. Al is het elektrische signaal in een digitale kabel in feite ook analoog. Het is weliswaar een blokgolf, maar toch… een stijgtijd van 0 bestaat niet. En dus het blijft altijd een beetje een sinus… u vat hem al.

Hier hebben we wel direct de grootste en gemakkelijkste tweedeling te pakken: er zijn kabels voor digitale en kabels voor analoge signalen. De netsnoeren scharen we even onder analoog. Al zijn er ook netsnoeren, speciaal voor digitale apparaten. Shunyata heeft die. Dat heeft overigens vooral met filtering te maken.

Tunen met kabels

Goed… digitale en analoge kabels. Voordat we verder gaan met het uitsplitsen van deze twee segmenten, willen we één belangrijk advies geven:

Ga nooit foutjes of ergernissen in de klank compenseren met kabels. Dat is een eindeloze, onmogelijke reis.

Wat u wel kunt doen, is een fijne punt op de ‘i’ zetten. Zoekt u iets meer ruimte. Prima: dat kan. Zoekt u iets meer rust. Ook dat kan. Maar: ik heb te veel en te flubberig laag… Nee: dat zit niet in kabels en kabels gaan dat nooit oplossen. Ga in dat geval eerst eens naar de akoestiek of een andere luidspreker / versterker combinatie proberen.

Nu dat uit de weg is: tijd voor wat helderheid.

Analoog

Binnen het analoge domein kunnen we beginnen met het begin: energie. Veel liefhebbers vergeten dat een netsnoer onderdeel is van de set. En dat ook een netsnoer een hoorbare invloed heeft. Collega Hans Beekhuyzen meldt treffend dat dit ook het startpunt moet zijn. En daar zijn we het volledig mee eens. Begin met degelijke netsnoeren als u nog niets aan kabels hebt gedaan.

Als u de stroomvoorziening op orde hebt, kunt u beginnen met de interlinks. In feite zijn er twee soorten: gebalanceerd en single-ended. Welke passend is voor uw set, is natuurlijk geheel afhankelijk van de componenten en de opbouw daarvan. Hebt u een systeem dat compleet gebalanceerd is opgebouwd, dan raden we veelal gebalanceerde interlinks aan. Onze ervaring is dat het iets meer rust geeft in de weergave.

Gebalanceerde interlinks worden ook wel XLR-kabels genoemd. Echter is dat niet helemaal correct. Het is een XLR-connector. En die worden ook bij andere kabels gebruikt. Denk aan de digitale AES-verbinding. Daarover later meer.

Behalve interlinks zijn er natuurlijk luidsprekerkabels. Ons belangrijkste advies: houdt ze gelijk van lengte en zo kort mogelijk. Lange kabels hebben een negatieve invloed op de dempingsfactor. En verschillende lengtes is niet bevorderlijk voor de weergave.

Ook is onze ervaring dat een luidsprekerkabel weliswaar een prima hoorbare invloed heeft op de weergave; de invloed is minder groot dan netkabels en interlinks.

Digitaal

Digitaal is digitaal: een 1 en een 0, toch? Ja. Klopt. En als die aankomen, werkt het, toch? Fout. Het is namelijk compleet afhankelijk van de situatie. Spdif is enorm gevoelig voor jitter. Hebt u een optische kabel waarbij de verbinding net niet lekker is, dan kan reflectie of strooilicht ontstaan. Resultaat is een minder strak signaal. Het kan werken, maar er is aan de ontvangende kant wellicht veel foutcorrectie nodig. Hetzelfde geldt voor gewone spdif-kabels met cinch-connector. Die zijn zelden 75 Ohm, wat de specificatie is. Als de afsluitimpedantie niet goed is, ontstaan wederom fouten. AES heeft daar minder last van, maar kan ook last hebben van EMI of RFI. Afscherming kan daar helpen.

Bij package based audio – denk aan USB en ethernet – is data niet meer een issue. We hebben eindeloos gemeten aan usb-audio en ook bij streaming over IP hebben we aardig wat onderzoek gedaan aan de datakant. Daar gaat alles prima. Echter hebben we wel gezien en gemeten dat voeding veel doet. USB heeft veelal veel last van voedingsruis. Vandaar dat audio-usb-kaarten werken. Bij ethernet zie we meer en meer audio-switches. Die hebben betere galvansche ontkoppelingen en mooiere voedingen.

Wat zegt dit over kabels? Simpel: sommige kabels filteren van zichzelf al beter. Bijvoorbeeld door mooiere materialen, andere twists of ingebouwde filters. Dat kan in het digitale domein ook hoorbare invloeden hebben.

Overzichtstabel

Afscherming

We hebben het al over afscherming gehad. Afscherming zorgt ervoor dat straling niet meer op de geleider kan komen. En dat het veld rondom de geleider niet meer naar buiten komt; vooral bij netkabels handig, aangezien dat in feite een grote antenne is en zo signaalkabels kan beïnvloeden.

Er zijn vele soorten afscherming: folie, gevlochten mantel, carbon, luchtisolatie, ga zo maar door. Tevens werkt het twisten van kabels goed om onderlinge werking tegen te gaan. Iets wat bij ethernet zelfs gespecificeerd is.

Iedere fabrikant heeft zijn eigen filosofie als het gaat om afschermen. Het is bijna religieus hebben we gemerkt. Wij adviseren vooral gewoon te gaan luisteren en niet te veel bezig te zijn met de technologie achter kabels.

Materiaal

Koper, zilver… goud? Welke geleider is het beste? Goud dan toch? Nou… nee. Allereerst bestaan puur gouden kabels helemaal niet. En ten tweede wordt goud vooral gebruikt om oxidatie tegen te gaan op connectoren. Het wordt zelden toegepast ín kabels. Dit omdat de geleiding veel minder is dan die van zilver. Ook koper geleidt een stuk beter dan goud. Na koper komt goud. En daar nét onder aluminium.

Waar goud dus vooral voor wordt gebruikt is op connectoren. En in sommige gevallen om de oneffenheden – op moleculair niveau – op te vullen in een geleider. Maar massief gouden geleiders: dat zou uitermate gek zijn. En waarschijnlijk niet goed werken.

Klinken materialen anders? Wij betwijfelen het eerlijk gezegd. We denken dat vooral geometrie, afscherming en connectoren invloed hebben op de weergave. Wel klinken kabels die een mengeling zijn van koper en zilver anders. Eerlijk gezegd vinden we dat vaak iets minder fijn: een tikkie onrustig. Alsof het net niet spot-on is.

Hoorbaar?

We hebben het gehad over diverse soorten kabels, materialen en afscherming. En we hebben een soort van hiërarchie aangegeven. Dan de vraag: is het hoorbaar? Nou… ja. Zeker. En dat is ook niet gek, aangezien kabels onderdeel zijn van de set. Het muzieksignaal moet van het ene naar het andere apparaat. En we hebben het – met uitzondering van de netkabels en in zekere zin ook speakerkabels – over kleine signalen. De signaal / ruis verhouding is dus per definitie klein. En aangezien onze gevoelige apparatuur met ruisvloeren van vaak -120 dB of lager werkt, is het belangrijk alles zo schoon mogelijk te houden.