Inleiding
Inhoud
We kunnen er lang of kort over discussiĆ«ren, maar DSD is een niche-format. Een format wat weliswaar bijzonder goed kan klinken, maar nooit het grote publiek heeft bereikt. Een format voor… hifi-nerds. Zoals u en wij. En dat hoeft helemaal niet erg te zijn. Wij vragen ons af of MQA ook zo’n bestaan tegemoet gaat. Immers: vraag op straat een willekeurig persoon of ze weten wat MQA is en u krijgt vermoedelijk een zĆ©Ć©r wazig blik. Of wellicht een antwoord als: “Ow… is dat niet een soort belastingtoeslag?”Ā
In dit artikel gaat het er niet om of MQA nu beter klinkt of niet. Dat is nu even compleet irrelevant. Het gaat erom of MQA een bestaan als DSD tegemoet gaat. En naar onze mening is die kans zeer groot. En dat heeft met een aantal zaken te maken.
Mensen begrijpen het niet
Om een product tot een succes te maken, moeten mensen je product begrijpen. Als je potentiĆ«le klant het product niet snapt, is het einde verhaal. Als we zo rondvragen of mensen het format snappen, krijgen we veelal antwoorden als: “Ja, een beetje… maar hoe zit dat nu met die unfolds?” Of gewoonweg: “Nee, ik snap er niets van.” Reden genoeg voor ons om erover te schijven.
We hebben zelden iemand gesproken die alles van A tot Z begrijpt. Behalve Bob Stuart zelf natuurlijk. Of de CTO. Maar onder de normale stervelingen, zoals u en ik, zijn er maar bar weinig mensen die MQA echt begrijpen en precies weten wat ze ervoor nodig hebben. Om maar te zwijgen over de blauwe en groene lampjes die gaan branden bij MQA-content.
De content is er nog steeds niet (echt)
Over content gesproken… Er is nog niet zo veel voor handen. Maar voordat we te zuur gaan worden: Tidal doet zijn best. En we zien wel nieuwe albums verschijnen in het format. Hoeveel albums er anno nu – eind 2017 – zijn, weten we niet precies. Hier staat een redelijk recente lijst. Het zullen er nu niet veel meer zijn. We gokken zo’n 2500. Echter: het is een fractie van het totale aanbod. En dat is precies het probleem. Het is eigenlijk volslagen idioot om een nieuwe dac of streamer aan te schaffen als je kijkt naar het huidige aanbod. Zeker als u kijkt naar het aanbod High Res.
En dat was ook precies het probleem met DSD. Het aanbod DSD of SACD’s is zelfs nu nog minimaal. In ieder geval voor de liefhebber van pop, rock, electronic, hous, etc. Bent u liefhebber van klassiek of jazz dan liggen de kaarten wat anders. Partijen als Native DSD of 2L hebben het echt prima voor elkaar. Prachtige content die van A tot Z in DSD zijn opgenomen. Maar wederom: klijkt u naar het complete plaatje dan gaat het om procenten van het totaal.
We hopen oprecht dat het met MQA anders gaat, want daar zou iedereen beter van worden. Immers: waarom zouden we de huidige catalogus niet in betere kwaliteit willen? Op elk apparaat. Prachtig toch?
MQA is niet gratis.
Ik vind de vraag welke waar je voor je geld krijgt dan ook legitiem.
Een gedegen artikel over wat het doet: https://www.computeraudiophile.com/ca/reviews/mqa-a-review-of-controversies-concerns-and-cautions-r701/
Toch bizar hoeveel reacties dit onderwerp telkens weer, en op elke audiosite, teweegbrengt. Zegt op zich al heel veel…
Leuk om een digitaal abonnement op Amerikaans tijdschrift Stereophile te nemen, deze mensen schrijven veel over MQA en belichten alle aspecten op een echt diepgaand niveau. Kortom een aanrader voor de ware hifi liefhebber!
Tja en het kost ook schokkend weinig! 2 jaar digitaal abonnement slecht 12,80 .ipv 86,=
Of MQA het haalt hangt helemaal af van het gegeven of begrepen wordt wat MQA wil bereiken. En naar mijn idee is daar tot nu toe op dit forum heel weinig van aanwezig.
Het blijft maar gaan over samplerates, bitdieptes, resolutie, en het liefst ook nog met iedere keer wisselende definities van deze begrippen.
Authenticated wil zeggen dat herkomst en dus de originele samenstelling van de file bekend is. Niet dat er een notaris naar heeft gekeken of zo!!! Hiermee voorkom je dat, wanneer je gevoelig bent voor de wet van de grote getallen, files gaat opslaan en luisteren die in naam zeg 24bit/96 kHz zijn maar in wekelijkheid heel iets anders inhouden.
Daarnaast: Een 16 bit.44,1 kHz file afspelen op 24bit/96 kHz is altijd een ramp. MQA voorkomt dit soort ellende. Wat mij betreft verdient dit file format dus zeer zeker een kans.
En voor hen die vallen voor de hoge getallen zal de bitrate nooit hoog genoeg worden. Ik heb liever een goed samengesteld 44,1kHz/16 bit bestand dan van een dienst een z.g. High-Res oplossing. Vergeet niet dat Tidal 44,1 kHz High-Res noemt!!! MP3 is in streamingland de standaard geworden. Over marketing gesproken.
Dat de firma Linn erg tegen is, is niet meer dan logisch. Over hun algoritme doen ze zelf altijd heel erg geheimzinnig. En ik ben bang dat met een MQA omgeving die geheimzinnigheid geen plaats kan krijgen.
Ik hoop dus vurig dat MQA het gaat halen. En discussies over resolutie?? bitdiepte???? samplerate, upsamplen(??wat is dat eigenlijk?) erg leuk, maar totaal niet ter zake doende.
Ach ja… de kinnesinne rondom dit MQA format gaat nog steeds door… Vind het vreemd want het is een NO-BRAINER voor diegenen die overstappen naar TIDAL streams en voor hetzelfde bedrag nu al reeds 100 albums in 24/385 aangeboden krijgen en bijna 1800 24/192 en 3200 24/96 en enkele honderden 24/88 en 24/44 albums. Het klinkt nog eens beter dan gewone high-res http://www.digitalaudioreview.net/2016/06/an-inconvenient-truth-mqa-sounds-better/
De opinie van mastering engineer Brian Lucey: http://fairhedon.com/2017/11/05/an-interview-with-mastering-engineer-brian-lucey/
Er zijn inmiddels meer dan pakweg 6.500 MQA albums beschikbaar op Tidal en er komen er dagelijks 10 tallen bij. Helaas is de zoekfunctie op Tidal nog ontoereikend, maar dezs lijst is wel handig https://community.roonlabs.com/t/discovered-tidal-master-mqa-albums/17975/276
De heftige reacties van tegenstanders van MQA tonen aan dat er belangen zijn en bepaalde angst dat het wel eens een nieuwe standaard zou kunnen worden. Dat is op zich vreemd, want het is slechts een aanvulling op bestaande HD formats, dus waar maakt men zich zo druk om..?
Doorzichtig vooral de reacties van Linn en DSP software programmeurs als Xivero..de reactie van MQA dan toch maar even bijgevoegd: https://www.stereo.de/news/newsdetail/bob-stuart-interview-in-voller-laenge/
Hoi Jaap, de juiste insteek die je zoekt. Aangezien het recyclen en opnieuw verdienen aan bestaande muziek de platenmaatschappijen in het bloed zit, denk ik dat MQA aantrekkelijk voor ze is. Streamen is ook dit jaar weer heel sterk gegroeid en de banbreedte is voorlopig een beperking voor HD content leveren op mobiele toestellen. Ik denk dat ze het gaan redden.
DSD vs MQA, tja…
https://youtu.be/dgnwxixiM3c
MQA leuk voor de radio, ja ja
Gaat wat ver hĆØ… Dsd heeft trouwens ook zat issues. Denk aan hoogfrequente rotzooi…
Wat een geleuter….De high end industrie is zijn eigen graf aan het graven dooiedere keer weer met een andere (natuurlijk nog beter….) oplossing te komen. Zolang een merk als Naim er nog geen aandacht aan besteed moet je er maar niet te veel van verwachten. En al die mooie beloftes, heb zelf een prachtige Naim installatie met Proac K6 speakers, zelfs als ik Radio Paradise stream (kan ik iedereen aanraden) op 320 kb stream klinkt dat al heeel erg goed. Om nog maar niet te spreken over hires opnames vanaf m’n Melco…..Dus alsjeblieft ga lekker naar muziek luisteren in plaats van hijgend achter weer een nieuwe hype aan te hollen! Gewone mensen begrijpen er nu al geen bal meer van…..Groeten Jurgen Mulder
Dat de industrie zijn graf graaft, gaat wat ver naar mijn mening. Een nieuw format hoeft geen einde te betekenen. Kijk naar CD na vinyl. Of Blu Ray. Beide toch prima gegaan. Punt met die formats is dat ze iets toevoegden waar iedereen behoefte aan had. CD = gemak + prima geluid. Blu Ray = 1080P HD beeld en high-res geluid. Maar wat gaat MQA brengen? Beter geluid? Ja… zeker. Maar je moet een heel goed systeem hebben om het te horen. En zit daar iedereen op te wachten? Nee… ik denk het niet.
Beste Jaap, je hebt wel gelijk maaar het is toch wel een beetje lachen dat vinyl weer in raakt……..wat klinkt goed, wat klinkt niet goed…..een interessante diskussie!
Bedankt voor je leuke artikelen, lees ze met plezier,
Groeten Jurgen
Mooi! Daar doen we het voor!
‘@Molenaar, mee eens, maar ik ben zo’n idioot die naast genieten van al die formats ook wil weten hoe ze tot stand komen, en daar is dit platform goud waard.. En door deze discussies en mijn liefde voor de fraaiste weergave is dit een bijzondere en zeer toegankelijke site! Dat moeten wij ‘audio’ liefhebbers koesteren š
Dank Pim! Leuk te horen!
Ha die Pim,
helemaal mee eens, ook echt interessant, maaaaaar de audio industrie moet niet iedere keer met weeeeeeerrr wat nieuws komen want dan haken er (te) veel mensen af, waarom nou niet gewoon met z’n allen kiezen voor 1 formaat??? ipv elkaar (uiteindelijk dood?) concureren???? Overigens verbaast het mij nog vaak hoe vreselijk goed soms oudere opnames (uit de 80-er en 90-er jaren) klinken als ik ze op een echt mooie installatie hoor……(niks MQA of HI-RES…). Maar dan praat ik wel over installaties waarvoor je ook een hele knappe auto kunt kopen…….
HIFI groeten Jurgen
Sorry Jaap, hen je kennis genomen van de link naar de ‘paper’ analyse van MQA? Dan wordt het een stuk duidelijker wat je krijgt.. dus beluistert š Tja, daar zitten noch wat behoorlijk wat tekortkomingen aan vergeleken met puur highres 24/192….
Sterker nog MQA komt niet in de buurt…
Volgens mij is MQA niet te vergelijken. Er wordt meer gedaan dan bij gewoon high res. Allereerst weet je wat je streamt. Immers: Authenticated… Daarnaast worden er correcties gedaan. Ook aan de opnamekant. Dat kan een gewoon high res bestand niet.
Maar dit was niet het doel van dit artikel. Het gaat erom of MQA het gaat redden. Niet of het beter, minder goed, lossy of Lossless is.
Overigens een leuk onderwerp waar je over schrijft…..wat mij echter wel opvalt is dat er nogal wat mensen zijn die gewoonweg vergeten naar de muziek te luisteren en alleen nog maar bezig zijn met of dat bekkentje nu misschien nog wat transparanter klinkt…….kan niet de bedoeling van muziek zijn…….
Ow… daar ben ik het helemaal mee eens. Het gaat primair om genieten van muziek. Een mooie installatie kan daar echter enorm bij helpen… Maar een mooie installatie moet niet het doel op zich zijn, maar mijn mening dan.
Aardige video die laat zien wat de filters van MQA doen
https://www.youtube.com/watch?v=7JZm3VppCfQ
Hoi Jaap,
MQA is bad for music, lees dit artikel maar eens en Linn
weet echt wel waar men het over heeft.
https://www.linn.co.uk/blog/mqa-is-bad-for-music
Voor mij is het duidelijk dat er geen echte toekomst is voor MQA vanwege de hoge vergoedingen die men er voor wil hebben.
Met vriendelijke groet,
Roy Marti
Linn is nogal partijdig. Ze hebben zelf een label en zijn bovendien concurrent op gebied van elektronica.
Een kritisch artikel over MQA? Zijn de betalingen van MQA kamp gestop aan Alpha Audio ?
Uhhhh… Deze vat ik niet…
ik denk dat hij bedoelt: van nou… hoezo kritisch!? betaalt MQA niks meer aan alpha audio om mooie verhalen over te schrijven?
Dat begrijp ik wel… was ironisch. Maar 1: MQA heeft nooit hier geadverteerd. En 2: al deden ze dat, dan nog zullen we schrijven wat wij nuttig vinden voor de lezers. Adverteerders betalen voor advertentieruimte. Niet voor de inhoud van onze artikelen.
MQA is een lossy codec. Ik mag hopen dat je dat ook inmiddels beseft.
De claim is dat het ondanks dat perceptueel transparant is.
Dat is precies de claim van Fraunhofer, lossy en toch perceptueel transparant š
Ik weet dat het lossy is. Alles boven 24 / 96 in ieder geval.
Dag Jaap. dat is wel duidelijk! Erger nog, ge weergave van de bestandsgrote is pertinente onzin, een full decoded is helemaal geen 24bit/96K, voor het folding en unfolding proces raak je al 4bits kwijt, aan de extra ruis noch eens 3bit, rest dus een hoorbaar bestand van 17bit…, amper meer dan een CD. dat is nog niet alles, ook het uiteindelijke frequentiebereik is max. 24Khz, dus kun je volstaan met een samplerate van 48K (hoewel je in een grafiekje inderdaad afval na 96K ziet). Hoorbaar is ook een verminderde dynamiek vergeleken bij dezelfde muziek van Qobuz Sublime+, ik neem aan dat ik daar echt voorgeschoteld krijg wat ik zie (24bit/44.1-192K). Dit is ook in een 1 op 1 vergelijking prima hoorbaar, veel meer fundament en een prachtige detaillering. Afhankelijk van de samplerate kan er wel eens een scherp randje aan zitten, hoe lager deze is hoe meer kans daarop, hoorbaar dus. Gezien de datarate is het aanbieden van lossless hires via streaming dus best mogelijk. Bovendien is hier een taak voor de fabrikanten weggelegd om de juiste filtering toe te passen om de bekend artefacten op DAC niveau te bestrijden zoals timesmearing en pre- en postringing. Daar is geen keurslijf van MQA voor nodig. En bij de opname op studio niveau is daar eenzelfde taak weggelegd zonder MQA origami. Opmerkelijk komen bij Qobuz steeds meer highres studiomasters uit, lossless natuurlijk voor zover ik kan zien en horen, en in Flac in een 3 tot 4x grotere datastream dan MQA bij Tidal, tja en nu nog wachten op DSD-stream in DSF of DSDIFF…??.
Een heel interessant en actueel onderwerp en wederom goed aangekaart. In de analyse zit eigenlijk al het antwoord: de kwaliteitsverschillen zijn per definitie – hoe hoorbaar ook – in relatie tot de extra kosten voor hardware en software te marginaal. Het verschil tussen MP3 en FLAC is de moeite waard om te investeren in software en hardware, maar daarna zijn de verbeteringen te beperkt en de kosten extra hoog. Met uitzondering de enkele bestanden die vanaf de bron = opname zodanig zijn vastgelegd dat het uiteindelijk een groot kwaliteitsverschil geeft.
Daarnaast speelt tegelijkertijd dat de ontwikkeling van afspeelapparatuur op het gebied van Streaming en DAC nog steeds in ontwikkeling is en dat op dat terrein een voor de consument interessante trend gaande is: de apparatuur wordt steeds beter en relatief goedkoper. M.n. ook de ontwikkeling van de highend all-in-one is ook interessant. Dat voorkomt een hoop tweak gedoe met kabels en apparatuur selectie.
Een andere praktische reden is dat vele highend liefhebbers grote collecties met mooie muziek hebben waarvan de bronbestanden nooit echt beter kunnen presteren dan de in de CD gestopte digitale kwaliteit. Remastering is vaak een marketing truc van de uitgeverij en daarmee een sigaar uit eigen doos. Ik heb zelfs de ervaring dat sommige oudere dan wel minder goed digitaal vastgelegde CDās in een MP320 formaat vrijwel gelijk klinken als een goede FLAC. In ieder geval zijn verschillen marginaal in die gevallen. En voor het geringe verschil in kwaltietsverbetering naar DSD of MQA zie ik mij nog geen duizenden euroās uitgeven aan het vernieuwen van mijn digitale collectie, zonder echt grote muzikale luister verbeteringen.
Als dit soort innovaties niet geĆÆntegreerd kunnen worden met bestaande apparatuur en software wordt het grootschalig accepteren daarvan erg moeilijk.
Je hoeft niet alles opnieuw te kopen natuurlijk. Een abonnement op Tidal is genoeg. Maar dan zit je dus met het feit dat (nog) lang niet alles in MQA beschikbaar is. En… is het Ć©cht veel beter dan High Res? Ik leg veel zaken naast elkaar en het wisselt gewoon. De ene keer is High Res beter, dan weer MQA. Ligt het aan de bron? Ligt het aan de DAC? Wie zal het zeggen.
De audio CD was een groot succes.
Wat is de droom van iedere manager?
Dat succes herhalen.
Dus de SACD.
Dan moet het wel āandersā zijn, want alleen dan kun je het patenteren.
Zonder patenten geen inkomsten
En natuurlijk ābeterā, anders gaat niemand dat kopen.
Maar de consument stonk er niet in. Geen evidente verbetering.
Einde natte droom.
Het kan met MQA dezelfde kant op gaan.
Het is al niet zo makkelijk om hires van redbook te onderscheiden.
Het zal ook niet eenvoudig zijn om het verlies van de dynamische range te horen wat nu eenmaal inherent is aan de audio origami van MQA.
Filters is ook een vrij subtiele aangelegenheid.
Voor de consument is MQA dan ook weinig relevant.
Een partij die echt profijt heeft bij MQA zijn de streaming services.
Het scheelt ze fors in bandwidth tov lineair PCM.
Waarschijnlijk ook tov FLAC hoewel daar wat vraagtekens over bestaan.
Mogelijk ook de labels.
De A van MQA is een watermark dus iets in de DRM hoek is mogelijk.
Het is in ieder geval na te gaan of er sprake is van het origineel.
Dat de 2e unfolding alleen in hardware mag van MQA zou ook wat kunnen schelen in de piraterij.
Ik denk dat als MQA doorzet dit meer een kwestie is van belangen van de industrie dan dat de consument er baat bij heeft.
ik heb een paar simpele vragen over MQA:
weergavekwaliteit MQA/weergavekwaliteit HiRes
MQA/HiRes (ik weet geen beter word voor bestandsmaat)?
hoeveel moeilijker is het om compatibile dacs te maken.
kan meridian (ik weet niet hoe recht om een patent te gebruiken heet) het voor een prijs verkopen die consument extra wil betalen voor een dac?
aleen eerste 2 zijn simpel*
Verschil MQA of high res is lastig. Verschilt per album.
Een compatible dac maken is niet heel lastig. Kost alleen geld.
Vraag 3…. Geen idee.
als het lastig is dan zijn we er over uit hoe belangrijk MQA is… of niet?
ik experienteer zelf met verschil horen tussen 128kb mp3 en flac.
lukt me zo’n 65% van de gevallen op mijn
AQ DC red+jitterbug en nieuwe SRH1540 op foobar waspapi verbeterd met fidelizer pro.
door toeval alleen heb ik al 50% dus of mijn gehoor is slecht of dc red is te zwak of is het niet heel relevant hoeveel beter bestanden zijn dan flac.
wie en op welk systeem hoort verschil tussen 16 44,1 en 24 96?
misschien vind iemand dit interesant.
http://www.npr.org/sections/therecord/2015/06/02/411473508/how-well-can-you-hear-audio-quality
Had 1 fout… Katy Perry. Had de 320 ipv WAV.
dan ben ik doof en/of arm
Goede set helpt. En ik weet precies waar ik op moet letten. Helpt ook.
De laatste opmerking is, denk ik, bepalend.
Wat is er voor de consument te winnen? Heel veel mensen horen het verschil niet of maakt het niets uit.
Degenen die het wel belangrijk vinden hebben betere alternatieven. En echt veel beter klinkt MQA niet.
Ik las ook dat de liefhebbers al thuis, als CD of beter al een grote muziek collectie hebben. Deze relevante, vaak nog steeds CDās kopende groep schiet er niets mee op.
Voor mij geldt dat streamen leuk is zoals het benutten van een enorme bibliotheek. De collectie thuis is wat ik zo veel mogelijk luister. Als ik daar een album uit pak weet ik dat het goed is. Als ik Tidal opzet moet ik moeizaam gaan bedenken wat ik wil gaan luisteren.
Ha Jaap, bedankt voor deze update!
Welcome!
https://www.xivero.com/de/hypothesis-paper-to-support-a-deeper-technical-analysis-of-mqa-by-mqa-limited/
Je moet er wel even voor gaan zitten, maar dan wordt erg veel duidelijk in de MQA-saga š
MQA full decoded zijn bestanden van ongeveer 17bit groot met een frequentiebereik van maximaal 24K, maar het klinkt goed š Maar daarmee rijst direct de vraag of het niet een onsje meer kan… Dat Auralic denkt dit beter te kunnen verbaast me allerminst! Zet dit maar eens af tegen de DSD technologie en wat is de term high-res waard?
Dank voor de link.
Prima analyse
Maar Vincent, dit vraagt toch om een herdefiniĆ«ring van high-res..? Vraag me inmiddels af waar ik met Qobuz Sublime+ naar luister, hoe 24bit is dat?? Ik zie wel een datastream van 5 a 6 Mbps, een stuk meer dan de +2 van de Masters van Tidal…, maar ja lossy met een feitelijke resolutie van 17bit…, waar worden we in de maling genomen?
“Maar Vincent, dit vraagt toch om een herdefiniĆ«ring van high-res..?”
Nee, dit vraagt om een herdefiniĆ«ring van MQA (More Questions than Answers) als zijnde hires MP3 š
Er is ooit toch Mp3HD geweest? Ik vind het wel echt te ver gaan om MQA een soort MP3 te noemen trouwens.