Het blijft ons fascineren dat een datanetwerk invloed heeft op de prestaties van een hifisysteem. Het wisselen van een switch, de voeding op een switch of zelfs het toevoegen van een netwerkfilter kan een belangrijke punt op de ‘i’ zijn. In dit artikel presenteren we onze laatste metingen en inzichten.
De vaste lezer weet dat we sinds een tijdje een mooie Aeroflex PN9000 hebben in ons lab. We hebben voor dit apparaat dat zéér precies phase noise kan meten, een paar hoogwaardige referentie-kristallen gekocht, waaronder een 100 MHz model van Axtal. Mutec heeft ons een custom-model geleverd van de REF10-120. Daarnaast hebben we modellen van 25 MHz, 20 MHz en een low phase noise generator van Aeroflex voor andere metingen.
De meetopstelling
Voor dit onderzoekje hebben we de Volumio Primo weer uit de kast gehaald en in de RF afgeschermde meet-box geplaatst. We gebruiken de standaard voeding van de Volumio. Op het 100 MHz-kristal hebben we een actieve probe geplaatst. Deze probe stuurt het kloksignaal naar de Aeroflex. Als referentie hebben we het Axtal 100 MHz kristal aangesloten.
Voor dit onderzoek hebben we een paar switches gepakt:
- Netgear 108T
- Dlink GS108
- Cisco SF110D-05
- Delock Fiber converter
Ook hebben we een paar netwerkfilters in de mix gegooid, net als een voeding van IFI (12V) en Sbooster (5V). Dit om te bekijken wat dit doet met de resultaten.
Phase Noise
De Aeroflex PN9000 maakt primair phase noise metingen. Uit deze phase noise metingen kan de Aeroflex-software ook jitter berekenen. Het verschil is dat phase noise in het frequentiedomein wordt gemeten en jitter in het tijdsdomein. Dus je zou kunnen zeggen dat phase noise aangeeft hoe zuiver een frequentie is en jitter geeft aan hoe stabiel de frequentie is in het tijdsdomein.
Nu zou het heel gek zijn als de bovenstaande metingen heel extreem zouden afwijken. Echter zien we wel verschillen in ruisvoer. En dat is in lijn met wat we hadden verwacht en wat we horen… het zijn subtiele verschillen, maar wel hoorbaar.
Het verschil bij 1 Hz is best groot: daar scoort de Netgear met IFI-voeding en Pink Faun filter rond de -33dBc/Hz. De Dlink met IFI-voeding en Pink Faun filter scoort daar -25dBc/Hz. Dat is een fors verschil van 8dBc/Hz.
Bij het deel 10Hz tot 100Hz zien we dat de Cisco ruim boven de rest ligt. Ook daar is het verschil tussen de beste en de slechtste toch meer dan 5dBc/Hz. Dat is ook significant te noemen.
Tenslotte 100 tot 1000 Hz. Daar zien we vooral een groot verschil tussen plots die bulten geven en plots die recht blijven. De Netgear met Delock filter slingert aardig. De Netgear met Medical grade filter blijft aardig recht. Net als de Netgear met Pink Faun filter.
Jitter
We hebben voor alle combinaties ook de jitter laten berekenen. Het verschil tussen de beste en slechtste is bijzonder groot: 56ps en 98ps. Dat is meer dan 40ps verschil tussen de best presterende combinatie (Netgear met IFI voeding en Pink Faun filter) en de slechtste: Dlink met IFI-voeding en Pink Faun. De reden is vrij eenvoudig: de Dlink is een switch die op 5V hoort te werken: de IFI is 12V. Dat werkt, omdat de Dlink een voltage regulator heeft die het gewoon weer terug brengt. Echter zorgt dit wel voor extra ruis. En dat meten we direct terug. Dus pas hiermee op: het werkt, maar het zorgt potentieel voor extra jitter.
Het verbaast ons dat de Cisco zo goed scoort in deze test, want in andere tests meten we best veel ruis. In ieder geval met de standaard voeding. We hebben nu de Dlink voeding gebruikt. Die is een stuk schoner dan de Cisco-voeding, weten we. Echter scoort de Cisco een stuk beter dan de Dlink met stock voeding. Opmerkelijk.
Het verschil tussen de Netgear (met IFI-voeding) zonder filter, medical grade filter, Delock filter en Pink Faun filter is best groot. De Pink Faun drukt jitter in de Volumio naar 56ps. De medical grade zet net geen 83ps op het scherm. Toch 30ps verschil!
Fiber zonder tweaks doet het niet slecht: 63ps jitter. Kortom: zeker een nette optie voor wie snel resultaat wil boeken.
Conclusie
Maakt een netwerk een verschil in uw hifi-systeem? Ja… 100%. Het is hoorbaar en ook gewoon keihard meetbaar. We hopen dat dit nu écht een einde aan de discussie brengt of een switch, filter of voeding een verschil kan brengen in luistergenot.
Goed artikel weer, met metingen als ‘bewijs’. Complimenten. Ben zelf naar een lang vergelijk ooit voor een ‘audiofiele’ (wat een term) switch gegaan (Synergistic Research UEF). Mag dan wel gebaseerd zijn op standaard spul, maar denk dat het goed integreren van dat met een goede voeding/verbinding/behuizing ook zo zijn (gehoormatige) voordelen heeft. Staat ook een stuk opgeruimder in plaats van losse voedingen, DC kabeltjes enzovoort.
Nog een paar tips: 1) onlangs de zekering van de switch vervangen, oranje eruit Pink erin. Wow, wat een verschil, gewoon weer een upgrade. 2) switches zijn nogal microfonisch en gevoelig voor trillingen. Zorg voor wat ontkoppeling. Ik heb alles apart op Wonderwood planken gezet, kan ik zeer aanbevelen. 3) netwerk begint bij het modem. Dus die ook op wonderwood en een goede kabel i.p.v. de standaard Ziggo kabel (Peacock Audio, mooi afgewerkt met sleeve en ferrietring). Subtiel maar duidelijk verschil.
Vele kleintjes maken grootse magie mogelijk. Mooie hobby!
Dank voor je aanvulling!
Wat zijn Wonderwood planken?
Zijn ze in verschillende maten verkrijgbaar?
Even googlen op Audiowijzer Underboard
Hoi Jan, een rubberen mat die te in de bouwmarkt koopt voor onder een wasmachine doet ook wonderen. Ik heb deze onder al mij apparatuur liggen. Werkt uitstekend en wat goedkoper. Voor twee tientjes ben je klaar. Goed op maat te snijden met een stanleymes.
Naar aanleiding van de bevindingen in dit artikel heb ik een LHY LPS25VA in 5 volt aangeschaft, naast de 12 Volt die ik al heb. Na enige ‘in brand tijd’ heb ik de 12V en de 5V vergeleken. Het enige wat ik vervangen heb is de power supply zelf. De Essential Audio Tools stroomkabel en de bijgeleverde DC kabel van de 12V is gebruikt, om variaties in kabels uit te sluiten bij het beoordelen van het effect.
Het resultaat is duidelijk, maar voor mij het meest in akoestische instrumenten en stemmen. Wellicht omdat mijn gehoor daar het meest op getraind is. Het effect is dat met de 5V in plaats van de 12V:
– De ruimte tussen de noten in de soundstage groter wordt, je hoort alles makkelijker en gelaagd, zonder dat de focus veranderd: alles staat nog steeds op hetzelfde plekje.
– Een schonere en langere naklank, dus een lagere ruisvloer.
– Meer harmonische informatie in stemmen en blaasinstrumenten
– Snare drums en bekkens klinken minder droog, met een diepere klank die minder metalig is: daar waar jitter zich het duidelijkst manifesteert.
– Betere timing, ook wel bekend als PRaT, van de Naim streamer. Ik weet niet of dit universeel is voor alle streamers.
Ook al is het gemeten verschil in jitter in picoseconden, we horen het probleemloos. Of beter, als je eenmaal het ontbreken van jitter hebt gehoord dan valt het des te meer op als je het weer introduceert.
Nu is mijn bejaarde Naim streamer extreem gevoelig voor jitter, moderne apparatuur heeft daar een stuk minder last van. Desondanks, bij de Dlink switch (die in mijn oren de voorkeur heeft boven alle andere switches) is het juiste voltage van belang als je de switch gebruikt voor audio toepassingen.
Ik schrijf dit terwijl ik luister naar de Chamber Symphony in C minor van Shostakovich, gespeeld door het London Symphony Orchestra Strings Ensemble. Een geweldige en intense opname. Aanrader!
Martijn, het is mooi dat je vooruitgang constateert en goed beschrijft! Het verbeteren van het netwerk levert de meeste winst op bij streamingdiensten, terwijl het voor sommige mensen die lokale bestanden het beste vinden klinken minder, maar nog steeds voldoende is.
Ik heb je nieuwe LHY LPS zelf niet getest, maar denk dat het een redelijke ‘basis’ voeding is. Een betere AC-kabel en vooral een betere DC-kabel zijn hoorbaar. Ik begrijp nu je voorkeur voor D-Link versus Netgear in verband met je muziekvoorkeur; er is een hoorbaar verschil tussen merken.
Hoewel je keuze voor 5V-voeding (volgens de sticker) een optimaal resultaat voor de D-Link oplevert, is het niet hetzelfde als mijn vergelijking tussen twee verschillende iFi-voedingen. Dat jij geen verschil hoort tussen de twee iFi’s kan zeker, maar ik vraag me af of dat was met de voorgeschreven spanning voor de D-Link. Sommigen horen overigens een verbetering bij het gebruik van 9V in plaats van 12V bij bv. de EtherRegen.
Belangrijk te vermelden is dat de Netgear- en D-Link-switches niet speciaal voor audio zijn gemaakt. Standaard switches kunnen met betere voeding en stroomkabels al een verschil maken, maar je bent nog een eind verwijderd van optimale resultaten in het audionetwerk. Een betere stroomvoorziening kan helpen, maar lost niet alle netwerkproblemen op.
Ik hoop dat Alpha-Audio ooit openstaat voor de mogelijkheden van audiophile switches, want het niet testen van een alom geprezen Muon filter omdat je vergeten bent of Jaap hem goed getest heeft, is geen geldig argument. Selecteren met je oren, toch? 😉
Paul, audiofiele switches zijn niets anders dan gemodificeerde standaard switches. Er worden geen switches voor audio toepassingen gemaakt. De ingrediënten zijn hetzelfde: betere voeding, betere kabels.
Jaap’s mening en meting over gebruik van bepaalde klok kristallen in die switches is ook duidelijk: geen enkele toegevoegde waarde.
Zoals je wellicht hebt opgemerkt zaten er in de grote switch test ook van dat soort switches en zijn er ook reviews over verschenen, dus jouw wens dat we ook die categorie switches meenemen is al in vervulling gegaan.
T.a.v. iFi voedingen: die gebruik ik voor van alles en nog wat dat ik review, niet slechts op 1 switch, het is standaard gereedschap. Ongeacht wat andere mensen vinden, horen, etc: ik hoor geen verschil tussen een iPower2 of een iPowerX. Een Elite heb ik nooit gebruikt, dus daar heb ik geen mening over. Een X heeft naar mijn mening toegevoegde waarde als het hogere amperage noodzakelijk is. Aan de lezer om die observatie op waarde te schatten.
Martijn (redacteur) oktober 8, 2024, 6:47 AM:
Paul, audiofiele switches zijn niets anders dan gemodificeerde standaard switches. Er worden geen switches voor audio toepassingen gemaakt. De ingrediënten zijn hetzelfde: betere voeding, betere kabels.
Paul:
Ik begrijp niet dat Alpha Audio in oktober 2024 het bestaan van audiophile switches ontkent. Sinds jullie switchtest in 2021-2 is er een enorme vooruitgang geboekt in audio netwerken en switches. Begrijpen we het allemaal? Nee. Kunnen we het meten? Nee. Maar velen kunnen het wel horen. Alpha Audio heeft ervoor gekozen deze ontwikkeling volledig te negeren en generaliseert dat audiophile switches niets uitmaken zonder er naar te luisteren (tenzij het goedkope switches zijn?).
Ik kan niet geloven dat je me er toe aanzet om voorbeelden van audiophile switches te noemen; je had het zelf ook kunnen Googlen en er zijn er veel te veel. Soms hebben ze geïntegreerde voeding en klokken, maar hier zijn er een paar: UPTONE Etherregen (heb ik zelf) , INNUOS Phoenix NET, ANSUZ Power switch D3, LHY-SW10, Melco Audio S100 1&2, Silent Angel Bonn NX, Network Akoustics Tempus en Muon Pro Network Filter (en nee, het interieur is niet het fotootje dat je gegoogled hebt), JCAT NX1.
Martijn: Jaap’s mening en meting over het gebruik van bepaalde klokkristallen in deze switches is ook duidelijk: geen enkele toegevoegde waarde.
Paul:
Duidelijk, voor Alpha Audio maakt het niet uit of er een klok in zit.
Martijn: Zoals je wellicht hebt opgemerkt, zaten er in de grote switchtest ook dat soort switches, en er zijn reviews over verschenen. Dus jouw wens om ook die categorie switches mee te nemen is al in vervulling gegaan.
Paul:
Precies, en je schreef toen over de (inmiddels zeker drie jaar oude) LHY audiophile switch: “Als je tijd, liefde, moeite en geld hebt gestoken in een HiFi-setup thuis, ongeacht hoeveel geld je aan de set hebt besteed, dan zal voor veel mensen de LHY switch het gevoel van een ultieme upgrade geven. Voor fijnproevers die al hebben geïnvesteerd in power conditioners en andere optimalisaties, kan de LHY switch teveel van het goede brengen. De LHY lineaire voeding kan als krachtbron voor switches, DAC’s of streamers dat extra raffinement brengen waar de audioliefhebber naar op zoek is.”
T.a.v. iFi voedingen:
Paul:
Alpha Audio test ook de betere audiophile voedingen (bv. Farad , heb ik hier staan) en vindt die goed en dat ze de geluidskwaliteit verbeteren. Volgens Jaap gaat dit ook op voor switches.
Je reageert op iets wat ik niet geschreven heb. Ik begrijp je niet, maar ik laat het gaan.
Ik sluit aan bij Martijn. Ik snap je reactie totaal niet…
Bedankt jullie beiden voor het delen van jullie standpunten. Het is duidelijk dat we verschillende meningen hebben over de impact van (audiophile) switches en voedingen op geluidskwaliteit. Terwijl ik jullie perspectief en de metingen die jullie conclusies begeleiden respecteer, geloof ik dat subjectieve luisterervaringen vaak leiden tot inzichten die metingen alleen niet kunnen vastleggen.
De evolutie in audiotechnologie, vooral met betrekking tot switches en voedingen, heeft diverse meningen in onze gemeenschap aangewakkerd. Ik blijf bij de overtuiging dat deze componenten de luisterervaring voor veel audiophiles aanzienlijk kunnen verbeteren, en ik waardeer de voortdurende discussies hierover.
Paul… Waar precies zeg ik dat een switch géén invloed heeft of onbelangrijk is in de keten? Het enige wat Martijn heeft gezegd – en dat beaam ik volledig – is dat menig audiofiele switch gewoon ‘normale’ hardware gebruikt, met als aanvulling een audiofiel klokje (wat nutteloos is en zelfs negatieve impact kan hebben) en een mooie voeding (wat wél een positieve impact heeft). Ik heb menig switch van binnen gezien en 90% gebruikt gewoon een Cisco, Dlink of bijvoorbeeld een Zyxel als basis. LHY gebruikt bijvoorbeeld gewoon Cisco. Fidelizer idem. Melco? Die gebruikt Buffalo-hardware, aangezien het dezelfde groep is… En dit is geen mening, dit zijn gewoon feiten. En dat is ook logisch, want hoe ga je als kleine fabrikant een compleet eigen chipset en ontwerp bedenken, testen en fabriceren? Dat is ondoenlijk.
Jaap, je punt is duidelijk en het is mooi dat je dit hebt doorgezet. Maar jullie wisten toch al na de test in ‘22 dat de Netgear beter was? Jullie schreven daarna ook al dat een betere voeding hielp. Ik begrijp dan ook niet helemaal waarom Martijn nog steeds de ‘mindere’ D-Link gebruikt en op 12V (ik heb hem daar onlangs hier naar gevraagd).
Daarnaast heb ik nog een paar punten: welke iFi-voeding gebruik je hier? Als het de Power 2 is, probeer dan zeker de Power X, in het juiste voltage uiteraard. Ik verwacht verbeteringen op meerdere niveaus (jitter en timing).
De Netgear GS108T is een managed switch, dus luister ook met de low transmission power saving mode. Dat maakt een hemelsbreed verschil tussen de GS105/8 en de GS105/8E. Overigens zijn het van binnen volledig verschillende switches, en de “E” is managed.
Gebruik LAN-filters niet in het laatste deel tussen de switch en de streamer, maar voor de switch (tussen de switch en bijvoorbeeld de NAS). Zoals je zelf zegt: ik weet niet of dat meetbaar is, maar het is zeker hoorbaar. Een goed netwerk maakt een enorm verschil in je hifi-systeem.
Nu is het aan Alpha de uitdaging om niet alleen meetbare aanbevelingen te doen voor praktische switch-, voeding- en kabelcombinaties, maar ook om te blijven hameren op hoe belangrijk het netwerk voor audio is, dus alles vóór de DAC. Zoals ik hier al eerder schreef, investeer ik veel in mijn audionetwerk, niet omdat ik dat zo leuk vind, maar omdat het zo veel verbetering oplevert downstream (na de DAC). We hebben geen keus.
Ik vind het geluid van, met name, akoestische instrumenten organischer klinken dan met de Netgear. Ik heb ze na de originele luistertest een tijdje naast elkaar thuis gehad. Ik heb de rare neiging om apparatuur met mijn oren te selecteren 😉
De 12 volt had ik, omdat de Cisco switch daarvoor 12 volt was. Aangezien de DLink een voltage regelaar heeft werkt dat. Sinds deze meting heb ik er een 5 volt aan gehangen, gisteren uitgebreid vergeleken. Het verschil is duidelijk hoorbaar, dus de 5 volt blijft.
Een iPowerX of een iPower2 met hetzelfde voltage hoor ik geen verschil tussen.
Beste Jaap,
Met dank aan jullie adviezen van enkele jaren geleden en testen thuis heb ik een leuk netwerk opgebouwd. Vanaf de ziggomodem, Supra cat 8 netwerkkabel, gemodificeerde switch Cisco Meraki MS 220, KecesP3 voeding en koper netwerkkabel met gewikkelde ferriet ring en twee ferriet blokjes. Ik gebruik een Auralic Aries G1 netwerkspeler. Ik heb in deze opstelling een IFI lanisolator geprobeerd. Op meerdere plekken in het netwerk getest. Telkens ervaarde ik versmering van details in het hoog. Het intrigeert me dat jullie met de lanisolators goede resultaten halen.
– Hebben jullie enig idee wat de oorzaak kan zijn?
– Hebben jullie met ferrietblokjes of ferrietringen geëxperimenteerd?
Ik heb er een goed hoorbare stap in rust in het geluid mee gezet.
Bedankt voor dit inspirerende artikel hiermee onderscheiden jullie je van vele andere informatieve sites
Een netwerk tunen doe je echt op het gehoor. Vooral de voeding is heel persoonlijk heb ik gemerkt. Hoe isolatie uitpakt idem… Ik hou van rust en veel ‘zwart’. Een ander gaat voor vloei…
De IFI heb ik niet gemeten. De Pink Faun lijkt goed te werken. Maar het moet ook passen in het geheel. Soms kan je reflecties creëren wat de jitter weer verhoogt.
Beste Jaap, bedankt voor je terugkoppeling. Reflecties kan goed de oorzaak zijn. Het lijkt er letterlijk zelfs op. Kun je nog wat teruggeven over ferriet als filter of hebben jullie daar geen ervaring mee?
Ik heb geen verstand van dit soort dingen. Welke van de drie zou je iig moeten aanschaffen als je via WiFi streamt (router->wifi->volumio)? Een switch, filter of een voeding? Of is streamen via WiFi helemaal not done?
‘Not done’ is een verkeerde uitdrukking. Wifi is een verbinding die geleverd wordt op de streamer, dus er is niets dat je tegenhoudt om er gebruik van te maken.
Het is wel zo dat met een netwerkkabel en de WiFi radio uitgeschakeld (in de settings van Volumio is deze uit te schakelen) beter klinkt. Maar het is simpelweg een keus. Als via de WiFi voor jou goed werkt, en gedoe met kabels en switches je niet aantrekkelijk lijkt, dan vooral zo laten.
Het gebruik van een switch of filter is alleen van toepassing als je een netwerkkabel gebruikt naar de Primo, anders niet.
Het upgraden van de voeding van de Primo levert je meer geluidskwaliteit winst op dan overstappen van WiFi naar kabel. Volumio verkoopt nu ook een upgrade voeding. We hebben deze nog niet getest, dus ik weet nog niet hoe goed deze is.
Ik houd altijd van dit soort informatieve stukjes. Keihard bewijs? Het was mij al duidelijk op het moment dat ik jaren geleden een switch in mijn audioketen plaatste. Voor niet al te veel geld heb je een netgear switch. Eén van de beste tweaks die je kunt hebben en werkt.
Je hoort het inderdaad binnen een minuut. Maar het zichtbaar maken via metingen is een enorme uitdaging.
Precies, blij dat je dit zo voor ons kan aantonen jaap.
Als het kan… Deze meting eens gebruiken om te meten wat de vervuiling is van een optisch/ elektrische media converter. Aan de ene kant haal je door de optische link netwerkvervuiling uit de keten maar uiteindelijk heb je toch weer een optische elektrische converter aan het eind. Ik vraag me ook af of er verschillen hoorbaar zijn tussen de diverse merken media converters en.. of de voeding veel verschil maakt. Zelf heb ik zo’n optisch galvanische scheiding in mijn keten opgenomen. Onlangs heb ik de voeding van de optisch / elektrisch converter vervangen voor een IFI geschakelde voeding. Ik hoorde verbetering . maar tja… is dat werkelijk zo ? of wilde ik dat horen ?
Dat een betere power supply aan een media converter tot beter geluid leidt hebben we al een keer laten horen / zien in een livestream: de media converter van iFi bij de iFi Neo streamer die zo beroerd presteert.