Inleiding
Inhoud
De trouwe Alpha-Audio lezer zal weten dat wij gecharmeerd zijn van Zwitserse audio. Dat er in buurland Oostenrijk ook interessante merken bestaan weten we wel, alleen hebben we er nog niet veel kunnen testen. We zijn dan ook blij dat we van het Oostenrijkse AYON een netwerk-transport (streaming bridge) en DAC kunnen beluisteren.
Oostenrijkse hifi. Verder dan AKG (Akustische und Kino-Geräte Gesellschaft uit) en Pro-Ject (platenspelers) komen we eigenlijk niet.
AKG (hoofdtelefoons en microfoons) is onderdeel geworden van de Harman Group (nu Samsung) en in 2017 werd AKG’s hoofdkantoor en productiefaciliteit in Wenen gesloten. Een zoektocht naar Oostenrijkse audiomerken levert niet veel op en dat is toch bijzonder voor een land dat bol staat van de muziek. Salzburg en Wenen ademen muziek; denk alleen al aan Mozart, de Salzburger Festspiele, de Wiener Staatsoper, de Wiener Philharmoniker. En wie is er niet op 1 januari langzaam hersteld van oudejaarsavond met het nieuwjaarsconcert uit Wenen?
Gelukkig is er een merk als AYON dat al meer dan 20 jaar bestaat. Oprichter Gerhard Hirt begon in 1994 met het ontwikkelen van buizenversterkers onder de merknaam Vaic Audio, made in Vicenza, Italy. Sinds 1999 maakt AYON een complete lijn audioproducten waarbij buizen de rode draad vormen. Behalve in de luidsprekers en kabels past AYON overal buizen toe, ook in de digitale audiolijn van CD-spelers en CD-transporten, streamers en DAC’s.
Tu be or not tu be
Waarom buizen? Hierop zijn verschillende antwoorden mogelijk.
Buizen-apparatuur is veel beter bestand tegen extreme situaties, bijvoorbeeld een nucleaire ramp.
Grote kans dat temidden van de ravages uw buizenapparatuur nog zal werken. Dat zal ook de reden zijn dat militaire electronische apparatuur van de Russen nog steeds is gebaseerd op buizentechniek.
Meer in het domein van audio kunnen we ten voordele van buizen noteren dat zij erg goed zijn in het weergeven van boventonen in muziek, ofwel harmonischen. Boventonen maken de muziek zou een passende correctie zijn op het Franse gezegde Le ton fait la musique.
De concert-A heeft een frequentie van 440 Hz. Zouden we alleen deze toon/frequentie horen van een piano of gitaar, dan is de klankkleur of timbre van het instrument volledig weg. Het voert te ver om deze theorie hier uitgebreid te bespreken. Twee video’s maken duidelijk wat we bedoelen: een waarbij de boventonen van verschillende instrumenten wordt verbeeld. En een video waarbij een basistoon stapsgewijs wordt voorzien van een boventoon, tot de 94e harmonische! Een Indiase sitar kent naar schatting wel 124 boventonen.
Wat heeft dit alles met buizen te maken? Buizen zijn door de materiaaleigenschappen en de manier waarop het signaal wordt versterkt, erg goed in het versterken van de boventonen. Ze hebben een hogere tolerantie voor dynamische verschillen in een muzieksignaal, daar waar transistoren of op-amps gaan clippen. Volgens AYON is het zelfs zo, dat buizen vooral vervorming genereren in de tweede harmonische (een octaaf hoger); transistoren doen dit in de derde harmomische (een kwint boven de tweede harmonischen). Omdat dit geen octaaf is, ervaren we vervorming in de derde harmonischen als storend en irritant.
Vervorming klinkt in dit verband wel erg heftig; de vervorming die gitaristen zoeken in buizenversterkers is van een heel andere orde dan waar we het hier over hebben. In hifi gaat het om vervorming op een niveau van -40dB; omdat het om boventonen en transiënte informatie gaat, is het verschil evenwel goed hoorbaar in termen van geluidskarakteristiek, soundstage, timing en levendigheid.
AYON gebruikt uiteraard buizen in zijn versterkers, maar ook in de digitale lijn zijn er buizen verwerkt. De buizen worden ingezet bij de voeding en in het analoge deel van de outputstage. We hebben het dan over de 6H30 buizen, ontwikkeld door en voor het Russische leger. De 6H30’s worden niet alleen door AYON verwerkt in zijn preamps, maar ook door merken als Conrad Johnson en Audio Research.
De NW-T en de Sigma DAC die we van importeur Mafico ter review krijgen, zijn in omvang en gewicht al indrukwekkend. Uitgevoerd in zwaar geanodiseerd aluminium en zo groot dat ze maar net op ons audiorek passen. De ronde hoeken en de vierkante vorm verzachten de forsheid enigszins. Aan de bovenkant roosters die de hitte van de buizen moeten afvoeren. De boodschap is duidelijk; dit zijn serieuze toestellen.
