Inleiding
Inhoud
Wie ons een beetje volgt weet dat we bij Alpha Audio niet echt iets met buisjes hebben. Toch hebben we vandaag maar liefst twee componenten met die gloeilampjes op het menu staan. Waarom vraagt u zich af? Wel dat vertellen we graag in onderstaand verhaal. Uiteraard is wat nuancering aan de orde want buizen in een voorversterker vinden we prima. Meer zelfs, we gebruiken in Haarlem al jaren een Dion Audio preamp in de tweede set. Maar buizen in een eindversterker of godbetert in een dac, nee, niet echt ons ding. Maar goed naast kritisch zijn we ook open-minded bij Alpha en dus gaan we eens kijken wat deze voorversterker en d/a converter te bieden hebben. Maak kennis met de Lab12 pre1 en dac1 reference.Â
Lab12 is een ‘up and coming’ bedrijf uit Griekenland dat sinds 2012 rustig aan zijn portfolio werkt en ondertussen de ene na de andere award in de wacht sleept. Met een beperkt team worden fijne, handgemaakte componenten gefabriceerd die een gerustellende vijf jaar waarborg meekrijgen. Brein achter dit alles is Stratos Vichos, een elektronica ingenieur met 20 jaar ervaring op de teller. Aanvankelijk werkte hij alleen in een klein ‘labo’ met, u raadt het al, huisnummer 12. Het bedrijf is inmiddels verhuisd maar de naam is blijven hangen.Â
Bouw en uiterlijk
We gaan eerlijk zijn voor de looks moet je de Lab12 producten niet aanschaffen. Begrijp ons niet verkeerd, ze zien er best goed uit, maar sexy nee dat niet. De twee toestellen die wij hebben zien er, zeker in het zwart, nogal sober uit. De ‘Frozen Silver’ versies hebben al wat meer uitstraling maar voor bling bling moet je hier niet zijn.Â
Bij Lab12 gaat het grootste deel van het budget naar de binnenkant en dat lijkt ons een verstandige keuze. Zo kan men de prijs competitief houden en de prestaties hoog. Wat wel opvalt is hoe degelijk alles in elkaar zit. Alles steekt piekfijn ineen. De frontplaten, gemaakt uit zes mm dik aluminium, zijn lichtjes afgerond en hebben nergens scherpe hoekjes. De bovenplaten zijn quasi volledig geperforeerd om warmte af te voeren. Om alles wat overzichtelijk te houden bekijken we beide toestellen afzonderlijk. We beginnen met de voorversterker.
Preamp
De voorkant van de pre1 (1785 euro) ziet er lekker strak uit met enkel een volumeknop rechts en een knop voor de inputs links. Helemaal links wordt de geselecteerde input met een rood lampje aangeduid. In het midden opnieuw rode lampjes om aan te geven wanneer de buisjes klaar zijn om te spelen. Een rustig front dus en daar houden wij van. De ‘Blue Velvet’ ALPS volumeregelaar verdient aparte vermelding want die regelt het volume uitmuntend. Ook met de kleine afstandsbediening kan je erg nauwkeurig het volume afstellen. Daar kunnen veel fabrikanten nog wat van leren.Â
De Lab12 pre1 is een klasse A buizenvoortrap volledig in dual mono uitgevoerd. De opbouw is bewust eenvoudig gehouden met kwaliteitsvolle componenten en dat werpt al snel zijn vruchten af merken we. Het frequentiebereik gaat van 5 Hz tot 200 kHz en ook dat is duidelijk hoorbaar. De pre1 laat erg veel door. Binnenin zitten een paar Electro Harmonix 6922 buisjes die na een minuutje opwarmen klaar zijn voor actie. De preamp is muisstil wanneer we ons oor tegen de speakers leggen. Mooi zo. Er zijn vijf rca inputs en een rca en xlr output. And that’s it. Een volledig analoge voorversterker dus zonder dac of phono-stage. Een bewuste keuze van Lab12 om het signaal zo puur mogelijk te houden. De pre1 kan je niet in stand-by zetten en zelf hadden we nog graag een balansknop gezien. Maar voor de rest geen klachten hier. Er is ook een speciale Knack power cable beschikbaar om het niveau nog wat op te krikken.
D/A converter
De Lab12 dac1 reference (2950 euro) is een verdere verfijning van de dac1 special edition met nog betere materialen samengesteld. Het front van de dac valt op door de ronde VU-meters die voor een retro look zorgen. In het midden worden de inputs en de sample-rate opnieuw met een rood lampje aangeduid. De dac1 reference is een NOS (non oversampling) dac die tot 24 bit/192kHz gaat. Deze dac gebruikt acht Philips TDA1543 multibit chips. Deze TDA1543 en TDA1541 chips vind je o.a. terug bij Soekris, Lampizator en CAD. Vanuit de ringkerntransformator vertrekken maar liefst zes voedingslijnen om alles in goeie banen te leiden.
Eerder uitzonderlijk is het gebruik van buisjes in de output stage. Die buisjes zijn dezelfde als in de pre1. Er zijn nog enkele fabrikanten die buizen in hun dacs gebruiken waaronder Audio Note en PrimaLuna maar we zien het niet zo vaak. De verbeteringen t.o.v. de SE-versie zit hem voornamelijk in de vernieuwde inputstage. Er zijn vier aansluitingen. Twee keer coax, een keer optisch en usb. Net voldoende maar wel geen aes, bnc of i2s.
Als we echter een ding hebben geleerd door de jaren is het dat er niet zoiets is als ‘de beste aansluiting’ en dat de implementatie primeert. Technisch gezien kan je een volgorde opmaken maar muzikaal is een ander verhaal. Bij Lab12 staat de techniek in functie van de beleving en de muziek zelf. Analytisch, klinisch of afstandelijk zijn termen die niet in hun vocabulaire staan.Â
Ik ben op zoek naar een betere dac dan die in de Hegel H590 met de Ifi Zen Stream. Is de Usb ingang beter dan coax bij de dac1 reference?
Dag Franky,
De usb-ingang hebben we niet getest. Wellicht vind je ergens wel een review die de usb wel getest heeft. De dac1 is een heel andere dac dan in de Hegel en zal ook echt verschillend klinken zoals in de review beschreven.
Vriendelijke groeten
Geoffrey
Hey Geoffrey,
Dat is de bedoeling verschillend en beter.
Een andere optie is de SMSL vmv D2, gebouwd rond de AK4499 chip met hoogwaardige componenten, misschien een idee om die eens te reviewen.
Mooie review Geoffrey! Interessant ook die vergelijkingen.
Je vergelijkt de DAC met de Sonnet en noemt die duurder, maar als je de combi van Lab12 pakt zit je op 4735,- terwijl de Sonnet dan 3500,- kost en je daar dus ook zowel een pre-amp als dac hebt. Dus eigenlijk is de Sonnet wel een betere deal als je ook een pre-amp nodig hebt…
Kun je iets zeggen over de soundstage tov die van de Sonnet? Zijn die even groot/diep?
Hallo,
De Sonnet heeft een mooie volumeregeling en kan je dus op een eindversterker aansluiten. Een echte preamp is natuurlijk een ander toestel waar je meerdere dacs, cd-spelers en phono op kan aansluiten. De soundstage en imaging zijn beter met de pre1 er tussen.
Vriendelijke groeten
Geoffrey
Soekris heeft nooit een Philips TDA1543 gebruikt, vandaar mijn reactie…..;-)
Dank voor je aanvulling Hans. We zullen het wat duidelijker erin zetten.
[quote/]Deze dac gebruikt acht Philips TDA1543 multibit chips die je o.a. terugvindt bij Soekris, Lampizator en CAD.[/quote]
Dan wel even goed weergeven, de Soekris heeft geen 8 TDA1543 in zijn DAC zitten, mogelijk doel je op ,de wat oudere Doede Douma DAC met een stapeling van die chips. Ik heb zelf 2x de Soekris DAM 1021 en dat zijn discrete Ladder systemen, (R-2R) https://en.wikipedia.org/wiki/Resistor_ladder
De Lampizator heeft en de TDA 1543 en de Soekris R-2R gebruikt.
Hallo,
Deze drie merken gebruiken of gebruikten de Philips TDA1543 en 1541 chips. Meer wou ik daar niet mee zeggen. Mijn Dion Audio DAC16 gebruikt die ook. Het ging er enkel om dat deze merken ook kiezen voor deze chips.
Vriendelijke groeten
Geoffrey
Deze DAC heb ikzelf ook gehad, en dan met dezelfde hoeveelheid chips als de CAD.
https://www.tnt-audio.com/sorgenti/lite_dac_e.html
LiTe DAC-AH, die dan wel weer een upgrade nodig i.v.m. de spanning op de chips.