Op 3 juni 2016 bracht Paul Simon zijn dertiende solo-album uit, Stranger To Stranger. Vijf jaar werkte hij hieraan, vooral in zijn eigen studio thuis. Wij vinden dit album vanuit meerdere perspectieven bijzonder. Leest en luistert u mee?
Het is bijna niet te geloven dat Paul Simon al zolang actief is. Als zestienjarige scholier vormde hij in 1957 met Art Garfunkel een duo (Tom & Jerry) en scoorden ze een eerste hit met “Hey Schoolgirl”. Het vervolg van zijn muzikale loopbaan is in het collectief geheugen van velen gegrift. Bijzonder is dat Simon steeds nieuwe wegen weet in te slaan, en fraaie muzikale verbindingen legt met zijn eerdere albums. Daarbij bewandelde hij ook politiek controversiële paden.
Het album Graceland (1987) nam hij op in Zuid-Afrika dat toen nog te maken had met een mondiale boycot wegens het Apartheidsregime. Dat Simon vooral zwarte muzikanten opzocht voor zijn album, deed daar voor velen niets aan af. Na 25 jaar maakte Simon er een documentaire over, Under African Skies. Zeer aan te bevelen, vooral om te zien hoe deze controverse na zoveel jaren nog steeds doorwerkt. Over de muzikale heritage van Graceland kunnen we kort zijn; die was enorm. Het betekende de doorbraak in het westen van Afrikaanse muziekgroepen en bereidde de weg voor vergelijkbare cross-over projecten als de Buena Vista Social Club (Ry Cooder, 1997), om maar een bekende te noemen.
Cross-generation
Paul Simon werkte voor Stranger to Stranger samen met jonge en zeer bejaarde collega’s. Producer Roy Halee deed mee aan nagenoeg alle albums van Simon (& Garfunkel) en werd op 81-jarige leeftijd weer naar de studio gehaald. Het verhaal gaat dat Halee van Simon leerde hoe hij met ProTools moest werken, het digitale werkstation dat in veel studio’s de standaard is. Simon wilde per se de legendarische Halee-echo en galm, en dan digitaal. Ook van 81, maar dan van 1981 is de Italiaanse Cristiano Crisci ofwel DJ/muzikant Clap! Clap! Zijn live sets waar hij Afrikaanse drums vermengt met club-beats trokken de aandacht van Simon senior en junior; het resultaat hoort u in een track als Street Angel.
Microtonale muziek
Hebt u wel eens van een chromelodeon gehoord, of een CryChord, dan wel van Cloud Chamber Bowls? Harry Partch (1901-1974) ontwikkelde deze instrumenten en een bijbehorende eigen muziektheorie waarbij hij kon laten horen dat een octaaf niet uit twaalf tonen bestaat, maar uit 34. Paul Simon bespeelt een aantal instrumenten van Partch in bijna alle tracks van het album, dus u kunt zelf ontdekken hoe de extra 22 tonen nu precies klinken. In de intrigerende openingstrack The Werewolf, maar ook in het intermezzo The Clock is dat goed te horen. Naast deze bijzondere instrumenten hoen we ook een tuba, een klassiek orgel, mbira (een soort kalimba).
Percussie
In Stranger to Stranger horen we composities die terugverwijzen naar de begintijd van Simons muzikale pad, bijvoorbeeld Insomniac’s Lullaby, of Horace and Pete. Het gebruik van Afrikaanse, Zuid-Amerikaanse percussie-instrumenten behoort tot de handtekening van Simons werk en ook op Stranger to Stranger zijn deze alomtegenwoordig.
Stevige, meeslepende ritme en percussie domineren het album; ook bij langzame nummers is er veel drive in de vorm van trommels, bellen, blazers en andere instrumenten. Het hele album vormt een mooie mix van live percussie en electronische ritmes die geen moment gezocht of geforceerd overkomt. Het basisalbum is 37 minuten kort; de DeLuxe Edition bevat vijf extra tracks, waaronder twee live opnames.
Fuck Mono
Er is veel aandacht besteed aan de opname en aan de mastering. Mastering engineer Greg Calbi van de Sterling Sound Studios was verantwoordelijk voor Graceland in 1987 en nu ook voor Stranger to Stranger. Door de diversiteit aan gebruikte instrumenten en ook vocale artiesten is het coherent neerzetten van het geluidsbeeld een hele klus geweest. Al bij de openingstrack Werewolf horen we een rijkdom aan percussie, stemmen (Bobby McFerrin?) en ronkende bassen (tuba) en een kerkorgel. Als er één album is dat luisteraars zou moeten aansporen om muziek in hoge resolutie en ongecomprimeerd te gaan beluisteren is het wel dit dertiende album van Paul Simon. We hebben de muziek afgespeeld op Spotify Premium (MP3, 320 kbps) en op Tidal (hifi-abonnement, FLAC, 16 bit/44.1 kHz)). Het verschil is onmiddellijk hoorbaar. We horen detaillering van de verschillende instrumenten, de soundstage is veel breder en dieper, verstaanbaarheid is een stuk beter. Het doet met andere woorden veel meer recht aan de composities en de complexiteit van de muziek. Bij compressie en lage resolutie wordt deze muziek al snel een slecht gedefinieerde brij van geluid.
Qobuz biedt een 24/96 download versie van Stranger to Stranger
Dank voor de tip! Heb de LP nu ook beluisterd; de vinyl-master is erg goed geslaagd, vind ik. De hoes is een detail van een Paul Simon-portret, gemaakt door de kunstenaar Chuck Close. Op de LP komen de details hiervan extra mooi uit.
Gisteren met onze buurvrouw van 81 jaar beide kanten ademloos beluisterd. Een van de weinige keren dat ik een oudere heb horen vragen of de muziek harder mocht (en ze is niet doof…)!
Haha, leuk verhaal! En? Vind je de elpee beter klinken of vooral anders?
Ja, ik vind dat de LP fijner klinkt; laag klinkt dieper en voller, kan ook komen omdat de vinylmaster onder 150 Hz mono wordt afgemixt.
De vinylmaster is ook door een andere mastering engineer bij de Sterling Sound studios geproduceerd. Meer hierover:
http://sterling-sound.com/mastering/vinyl/
En ik verwacht dat het op jouw Linn systeem helemaal goed zal klinken! Happy listening
Nou, ik heb ‘m nu drie keer gedraaid en ik vind het een verschrikkelijke K-U-D-T plaat. Dus:
DEL /S PAUL SIM*.*
Trouwens, nu ik je toch aan de lijn heb: Probeer anders ‘ns de nieuwe Sherwood…
Groet uit de polder… 🙂
Dit is geen muziek review maar een techniek review, blij dat OOR bestaat voor een mooie muziek recensie.
Daar gaat het op deze site dan ook voornamelijk over. Ik vind het juist eens verfrissend om wat meer te weten over het opnameproces en dergelijke. En voor de gewone albumrecensie kan je uiteraard terecht op de verschillende muzieksites. Groeten.
Ik heb vrijwel alle CD’s van Paul (samen met Loudon Wainwright III een van mijn favoriete singer/songwriters) en had niet de hoop dat er na Graceland nog iets vergelijkbaars zou komen (heb ook alle ”na Graceland” schijfjes”). Maar”’het is gelukt. For old times sake koop ik (ondanks Spotify Premium) toch de CD
De laatste alinea “Fuck Mono” is totale onzin, niet iedereen heeft een installatie van 30.000 Euro of meer in huis staan.
Op 320 kbps is de detaillering nog zeer goed en kun je nog heel duidelijk de verschillende instrumenten van elkaar onderscheiden.
Afgespeeld op Spotify in 320 kbps is dit bijzonder mooie album het luisteren dan ook zeer de moeite waard zonder een spoor van muzikale brij te ervaren….
Is ook een beetje een knipoog natuurlijk!
Maar is ook gewoon een beetje waar..! 😉 MP3 is toch niet meer echt van deze tijd met breedbandinternet..? Zonde om muziek niet in een betere kwaliteit te beluisteren. Je installatie hoeft ook echt geen 30.000 EUR te kosten om het verschil te horen..!
Beste Joop en Vincent,
Voor jullie informatie; bij het reviewen van het album heb ik de muziek beluisterd met een Oppo PM3 hoofdtelefoon (€ 529) en met een aantal Sennheisers tussen ca.€ 60en € 200. In alle gevallen was het verschil tussen MP3 en FLAC zeer goed hoorbaar.
Natuurlijk kan je genieten van muziek die gecomprimeerd en lossy is; dat is immers een subjectieve norm. Spotify Premium is zeker niet van slechte kwaliteit.
Nagenoeg iedereen die heeft ervaren wat een lossless/high res muziekbestand kan toevoegen aan de muziekbeleving, wil eigenlijk niet anders meer. En dat geldt ook voor mensen die een stereo muzieksysteem hebben van 1.000-1.500 euro.
Voorwaarde is natuurlijk dat de opnamevan goede kwaliteit is en dat is bij Stranger to Stranger dik voor elkaar!
Hoi Yung Lie, ik ben overtuigd maar dat was ik eigenlijk al. ;-D Ik weet wat kwaliteit doet met je beleving van de muziek. Voor mij is overigens vinyl op mijn LP12 nog altijd het summum op dat gebied, ook in vergelijking met HD digitaal. DSD komt voor mij trouwens wel heel dicht in de buurt.
Ha, de Linn LP12, prachtig! Mag ik vragen hoe je LP12-systeem er uit ziet, inclusief phonostage e.d.? We zijn van plan een vinyl-digitaal vergelijking te doen. In verschillende kwaliteits- en prijsklassen zal je dan gelijkwaardige sets moeten hebben. Binnenkort ga ik de LP van Stranger to Stranger beluisteren, ben benieuwd of deze ook als vinyl is gemasterd en anders klinkt (zoals Adele’s 25 op vinyl fraaier klinkt dan de digitale master).
Tuurlijk! Ik heb mn LP12 in de loop der jaren kunnen uitbouwen tot zo’n beetje het maximale niveau: Radikal motor + voeding met Dynamik SMPS, Ekos SE arm, Keel subchassis en een fraai Benz Micro Gullwing SLR element. Ik gebruik geen Linn phonostage, maar een externe: de Lehmann Silvercube, die uitstekend macht met de Benz Micro’s.
Mooie set, Vincent! Veel plezier met draaien.
Dank je, dat lukt beslist! 🙂
Ik heb dit nieuwe album van Paul Simon goed beluisterd via een 24 bit 96 khz versie. Het geheel is een een technisch knap in elkaar gezet werk. Echter muzikaal/melodisch vind ik het echt zwakker en dat maken de diverse instrumenten niet goed.
Maar smaak, wat betreft muziek, speelt natuurlijk ook een rol.