Inleiding
Inhoud
Electrostatische hoofdtelefoonsystemen zijn een buitencategorie in de hoofdtelefonie. Het Japanse Stax maakt sinds de jaren 70 uitsluitend electrostaten en is daarmee vrijwel een eenling. Het topmodel van Sennheiser, de Orpheus II, is een electrostatische set waarvoor u niet minder dan € 60.000 dient betalen. Ook Hifiman heeft een electrostatisch topmodel dat voor ongeveer dezelfde prijs in de etalage staat. Het is een understatement als we stellen dat u electrostaten met een lampje moet zoeken bij de audiowinkel. En dat terwijl er echt wel redelijk geprijsde modellen op de markt zijn. Wij testen de ‘instapper’ van Hifiman’s electrostaten-lineup, de Jade II.
Al in 2008, een jaar nadat hij Hifiman had opgericht, kwam dr Fang Bian met de eerste versie van de Jade. In de Chinese cultuur is jade iets bijzonders. Het is een favoriet geschenk in de vorm van sieraden of sculpturen; jade staat symbool voor schoonheid, oprechtheid en kracht. Voelt u hem? Hifiman brengt drie electrostaten op de markt. De hier geteste Jade, de Shangri-La Jr (€ 8.000) en de Shangri-La (€ 50.000). Bij alle drie modellen gaat het om een hoofdtelefoon en een bijpassende versterker.
Electrostaat/magnetostaat
Wat is nu het verschil tussen electrostatische en planar (magnetische) systemen? De naam zegt het eigenlijk al. Bij electrostaten zorgt een electrische stroom voor de spanning op het membraan, bij planars gebeurt dat door magneten. De stroom op electrostaten is fors: 550-650V maar liefst. Dat is dan ook de reden dat de hoofdtelefoonpluggen van electrostaten wezenlijk verschillen van de gebruikelijke stekkers. Stelt u zich eens voor dat u een dergelijk voltage loslaat op uw gewone hoofdtelefoons; ze zouden letterlijk geroosterd worden.
Het ontwerp van electrostaten heeft een aantal voordelen: om te beginnen een zeer groot frequentiebereik. Typische meetresultaten van electrostatische hoofdtelefoons zijn 7 Hz tot boven de 100.000 Hz. Een extreem lage vervorming doordat de driver flinterdun is. Een cijfer dat vaak opduikt is dat de vervorming van referentiemodellen traditionele drivers (luidsprekers en hoofdtelefoons) nog altijd 30 keer zo hoog is als die van electrostaten.
Waar voordelen zijn, zijn ook nadelen zoals de basweergave. Hoewel electrostaten op dit punt al flinke vorderingen hebben gemaakt is het een feit dat deze systemen optimaal presteren met akoestische muziek, singer/songwriter, jazz en pop-rock. Bent u meer van het type Slayer, Metallica en Rammstein dan zijn er wel electrostaten die u qua oomph kunnen bedienen maar die zijn ook wel fors aan de prijs. Denk aan systemen van 5.000 euro en hoger.
PRAT
Om een lang verhaal kort te maken; electrostaten scoren zeer hoog op de vier kritische elementen van goed geluid: Pace, Rhythm, Accuracy & Timing ofwel PRAT. Bij muziekweergave is timing essentieel; in een artikel over transiënte informatie schreven we hier al uitgebreider over. Als uw PRAT goed zit, dan gebeurt er iets wat vergelijkbaar is met het geraakt worden door een schilderij, het proeven van een gerecht, het drinken van excellente wijn; alles klopt en er ontvouwt zich een andere dimensie. Ook bij recensenten van audio-apparatuur is dit verschijnsel waar te nemen; er treedt onmiddellijke ontspanning op, het notitieblok (of de laptop) blijft onberoerd, er is slechts nog de wens om meer muziek te beluisteren. Heerlijk.
